-
2022-12-23 13:52:04+00:00
Марказий Осиё шаҳарлари ўсишда давом этмоқда. Фақат Тошкентдамас, минтақанинг бошқа пойтахтларида ҳам ўсиш бетартиб бормоқда, экология бузилмоқда, аҳолининг турмуш тарзи ёмонлашмоқда, янгилар ва эскилар, эскилар ва эскилар ўртасида конфликтлар ва ксенофобия келиб чиқмоқда ва ҳ.к.
Биздагидан фарқли равишда, қўшниларимизда бу масалаларда тадқиқотлар ўтказилмоқда. Жуда катта тадқиқотлар эмас, лекин нимадир бор, камида мутахассислар етишиб чиқмоқда.
Масалан, қирғизистонлик антрополог Аида Алимбаева Бишкекнинг кенгайиши мисолида мамлакатдаги урбанизацияни ўрганмоқда. Тафсилотларни унинг мақоласидан ўқинг.
Аида Алымбаева. К вопросу об урбанизации Кыргызстана.
-
2022-12-23 08:36:03+00:00
Ўзбекистонда давлат хизмати тизими яхши ишламаслигининг бир қизиқ аломати Янги йил байрами арафасида кўринади: 30 декабрь куни ходимлар ишга келсин, байрамни бошлавормасин деб, идораларда ялпи текширувлар бошланиб кетади.
Айнан шу кунга ёпишиб олиш менга аллақандай маньяклик, аламзадаликка ўхшайди. "Мана шу куни одамлар ишламайди, кетиб қолади, байрам бошлаб юборади" деган қўрқув туфайли бунга чеклов қўйиш ҳаракатлари бошланади. Бу бизнинг жамиятда болаликдан сингдириладиган вахтёр синдроми, сал ёқмаган ҳар қандай майда нарсага тақиқ қўйиш кўникмасидан келиб чиқади. Кўпинча бир нарсанинг фойда-зарарини тушунмай туриб чеклашга уринамиз; бу примитив, яъни онгсиз ксенофобиядир.
Иккинчидан эса, ростдан ишчилар ўша куни эрта кетиб қолади ёки умуман ишга бормайди. Буниси энди давлат хизматида жиддий муаммолар борлигидан дарак беради: иш жойида бўлиш билан иш вазифасининг боғлиқ эмаслиги (ишхонада 8 соат ўтириш талаби реал шунча иш бажариш зарурати билан боғлиқ бўлиши керак, қуруқ бориб ўтирилса, ишга масъулият йўқолади), маошнинг кичкиналиги, тайинли иш йўқлиги, иш бир маромда эмаслиги (баъзида йўқлиги, баъзида кўпайиб кетиши), ишчиларга нисбатан адолатсизлик (иш вақтидан кейин ҳам ишлатиш) ва ҳ.к.
-
2022-12-23 03:15:07+00:00
Узоқ 3 минг олдин ҳам мода оламида ўзига яраша брендлар бўлган. Масалан, Месопотамияда милоддан аввалги XII асрда (3 200 йил аввал) бир аёл атир-упа ишлаб чиқариши билан машҳур бўлган, бу соҳада катта муваффақиятга эришиб, аслзода аёлларнинг атир етказиб берувчисига айланган. У ҳозирги замонда яшаса, унинг исми ҳам Christian Dior, Nina Ricci, Chanel каби брендга айланарди, исми ҳам шунга яраша жарангдор: Таппути Белатекаллим.
Таппути, бугунги дизайнер-у парфюмерлари каби ўз замонининг энг бой пойтахтида - Ашшурда яшаган, у ердаги элитага хизмат қилиб, бойлик орттирган.
Ашшурдан Таппутининг корпоратив сирлари акс этган бир сопол тахтача топилган. У тахтачада атирга қандай ингредиентлар қўшилиши, қандай қилиб атир тайёрланиши батафсил ёзилган. Туркия ифор академияси ва Парфюмерия маданияти уюшмаси олимлари ҳамкорликда бу корпоратив сирни ошкор қилди.
Биҳтер Тюркан Эргюль бошчилигидаги жамоа сопол тахтачадаги атир рецептини аккад тилидан ўгириб, мана шу 27 бетлик матн асосида қадимий атирлар қандай тайёрланганини аниқлади. Энди 3 минг йил олдин одамлар қандай ифорлардан фойдаланганини биламиз.
Матн тўлиқ ўқилиб, парфюмерия экспертлари ёрдамида барча ингредиент ва технологиялар тикланса, бемалол қадимий атирларни ишлаб чиқариб, сотувини йўлга қўйса ҳам бўлади. Бренд номи ва шиори ҳам тайёр: Belatekallim, "3 минг йиллик ифор".
-
2022-12-22 16:38:41+00:00
Кеча ялдо оқшомини эсон-омон кутиб олдингларми? Унда бу оқшомнинг тарихини ўрганишга тайёр туринглар, бундан кейин баъзилар учун кечаги ялдо охиргиси бўлади. Янги йил ва Наврўзнинг қатори тўлади.
Ялдо оқшоми кутиладиган сана (21 декабрь) Рождество байрамининг санасига (25 декабрь) жуда яқинлигига ҳеч эътибор берганмисиз? Рождество христианликка митраизмдан ўтган бўлиб, энг узун тунга қишки тенг кунликка тўғри келган (ривоятга кўра, Митранинг туғилиши шу санага тўғри келган). Байрамнинг узоқ тарихига, Месопотамиядаги илдизларига қарайдиган бўлсак, бу шунчаки энг узун тун бўлган, сўнг унинг атрофида мифлар ўсиб чиққан.
Рождество ҳам 21 декабрда нишонланган, кейинчалик Юлий ва Григорий тақвимлари орасидаги фарқ туфайли 25 декабрга кўчган.
"Ҳай энди энг узун тунни барча халқлар билган, ўхшаш байрамлардир" дейишингиз мумкин. Гап шундаки, "ялдо" деган сўз сурёнийча бўлиб, унинг маъноси айнан "Рождество"дир. Ўзак - yld "туғилмоқ" (яъни Исо Масиҳнинг туғилиши), арабчадаги wld'га тўғри келади. Бир сўз билан айтганда, Мавлид.
Бу сана Марказий Осиёга кириб келиши несторианлик оқимидаги христианлар билан боғлиқ. Улар V асрларда Византиядан қочиб, Эрон орқали (у ерда ҳам бир қисми қолган) бизнинг минтақага келиб, Шарқий Туркистонгача етиб борган. Бизнинг тарихчилик уларни эътиборсиз қолдиргани билан, аслида бу христианлар маҳаллий маданиятда чуқур из қолдирган (айниқса сўғд маданиятида). Улар сурёний тилида гапиргани ва ёзгани сабаблари сурёнийча христианлик атамалари маҳаллий тилларга кириб қолган. Ялдо сўзи ва санаси ана шуларнинг меросидир.
Happy Christmas анаққиса.
-
2022-12-21 08:18:00+00:00
Ҳозир иккита воқеа айтиб бераман. Бир қарашда улар мутлақо қизиқ ва алоқадор эмас, лекин... Хуллас, эшитинг.
Биринчиси. Шу йилнинг апрель ойида бир ватандошимиз, исмини билмайман, кам таъминланган оилаларга болалар нафақаси олиш учун ариза топширди. Бир неча ойда бу ариза кўриб чиқилиб, маъқулланди. Шундан буён ҳар ойнинг 20-санасида нафақа тўлов қайдномаси Халқ банкига жўнатилади.
Иккинчиси. Ucell компанияси матбуот котиби, устозимиз Бахтиёр Насимов блогер ва журналистларни тез-тез компания раҳбарияти билан бирга тўплаб туради, алоқалар яқин, дўстони бўлишига ҳаракат қилади, ҳамкорликни турли оригинал йўллар билан олиб боради. Масалан, олти ой муқаддам бизга Ucell sim-карта беришди, алоқа сифатини ва 5G технологиясини синаб, камчиликларни айтиб туриш учун. Кеча Янги йил олди тўпланганимизда компания раҳбарларига алоқадаги муаммоларни, қаерларда антенна чиқмаётганини айтдик.
Энди бу икки воқеа ўртасидаги алоқага келсак. Биринчисида тилга олинган номаълум фуқаро менга берилган sim-картанинг эски эгаси экан, шунга қачон аризаси тасдиқланди, қачон тўлов қайдномаси банкка юборилди, хабардор бўлиб турибман. Тинимсиз келаётган sms'лар туфайли. 😡 Бошида шунақа ариза берувдимми деб ўзимдан шубҳаланиб қолдим, кейин гап нимадалигини тушуниб қолдим.
Яна бир диққатга сазовор жиҳати. Кам таъминланган оилаларга болалар нафақасини олаётган бу одам мендаги рақамни ишлатган. Мендаги рақам эса "золотой", яъни қиммат туради. Ҳай жуда қиммат эмасдир, лекин, масалан, мен телефон рақами учун ярим - бир миллион тўламаган бўлардим. Нафақага муҳтож одам нега sim-картага бунча пул сарфлаганини тушунишга ҳаракат қиляпман энди. Ўзбекистон жуда ажойиб парадоксларга бой.
-
2022-12-21 03:44:17+00:00
Тўртинчи саноат инқилоби нималигини биласизми? "Олдинги учтасиниям билмайман" деяпсизми? 😁
Хуллас, олимлар, сиёсатчилар, иқтисодчи экспертларнинг прогнозларига кўра, яқин келажакда юз берадиган бу инқилоб big data, сунъий онг, автоном роботлар, квант ҳисоб-китоблари, булутли технологиялар ва бошқа илғор технологияларнинг ишлаб чиқаришга ва маиший ҳаётга кенг жорий этилиши билан боғлиқ бўлади.
Тахминга кўра, технологиялардаги кескин ўсиш инсониятнинг маданий қадриятлари ҳам ўзгаришига сабаб бўлади. Дейлик, оммавий чиплаштиришни, клонлаштиришни қонунчилик ва сиёсатдаги ўзгаришларсиз тасаввур қилиб бўлмайди.
Тўртинчи саноат инқилобининг асосий назариётчиларидан ва идеологларидан бири немис иқтисодчиси, Халқаро иқтисодий форум директори Клаус Швабдир. Унинг шу ном остидаги китобини ўқишни бошладим. Қизиқ жойлари бўлса, пост қилиб бораман.
-
2022-12-20 08:06:37+00:00
Мана бизнинг кунлар ҳам келяпти! Бу имкониятни биз узоқ кутдик, энди унумли фойдаланамиз. Эндиям биров тадбирларда давлат тилида гапирмай кўрсин.
Ҳали бу бошланиши. Филологлар милициясини ташкил қиламиз, кўчаларда назорат ўтказамиз. Шунда кўчада биров бошқа тилда ғинг деёлмай қолади.
Энди жиддий айтганда, ташаббус яхши, аммо бу ишни қилиш осон ва арзон эмас. Мушук текинга офтобга чиқмайди. Мактабларда ўзбек тили таълимини яхшилаш керак, ўзбек тили курсларини ишлаб чиқиш керак, асосийси, биров ўзбек тилини ўрганиши учун унга эҳтиёж ярата олишимиз керак. Бу эса миллиардлаб сўм, минглаб мутахассис дегани. Албатта, кўча милицияси йўли билан амалга оширмасак, бу анча арзонга тушади, лекин самараси узоққа бормайди.
-
2022-12-20 07:42:29+00:00
«Ўзбек тилини билишни мажбурий қиламиз» — Шавкат Мирзиёев
-
2022-12-20 05:28:02+00:00
Эсингизда бўлса, "Миллион"нинг бир концертида фуқарога "Гилам" лақабли рўмолча совға қилишарди. Яқинда Коррупцияга қарши курашиш агентлиги таклиф қилган давлат хизматчиларининг совға олиш тартиби тўғрисидаги ҳужжат муҳокамага қўйилди (тасдиқланди ҳам дейишяпти). Унга кўра, давлат ишчилари базавий ҳисоблаш миқдорининг 5 баравари (1,5 млн сўм) миқдорида совға-салом олиши мумкин бўлади.
Ўйлаб қолдим. Бу низом қабул қилинса, катта эҳтимол "Миллион" концертидагининг тескариси бўлади - "Рўмолча" лақабли гиламлар совға қилинишини кўраверамиз. Яна ким билсин.
-
2022-12-19 18:07:18+00:00
Муҳим қарорларга овоз берилаётган пайтда Ўзбекистон "қарши" ҳам, "тараф" ҳам, ҳатто "бетараф" ҳам бўлмай, шунчаки ўша куни БМТга бормай қўя қолади. Бу жиҳатдан ташқи сиёсатимиз менга ўзимни эслатади. Менам шунақа паллаларда телефонни ўчириб қўйиб, YouTube кўриб ўтираман.
-
2022-12-19 13:24:01+00:00
Ролик чиройли, зўр, гап йўқ. Аммо ҳалигача шу ориентализмдан воз кеча олмаяпмиз. Атлас-адрас кийган қизлар иштирокида қанча ролик олдик? Чет элликлар, телеканал ва блогерлар қанча олди? Улар туризмнинг ўсишига хизмат қилдими?
Назаримда, ўзбекистонликларнинг бошқаларга ўхшамайдиган жиҳатларини эмас, ўхшайдиган жиҳатларини ҳам кўрсатиш керак. Аслида европаликларга, осиёликларга, америкаликларга ўйлаганимиздан кўра кўпроқ ўхшаймиз. Атлас-адрасниям кам ишлатамиз.
Бу энди ўзимизникиларга маслаҳат, лекин шунга қараб бошқаларнинг ҳам тасаввури ўзгариши мумкин: роликларда Ўзбекистоннинг асл руҳиятини кўрсатиб беришни ўрганиш керак. Истанбулга борсангиз, роликлардаги руҳиятни кўрасиз. Бизда-чи?
-
2022-12-19 12:44:02+00:00
Euronews'да Самарқанд ҳақида ролик намойиш этилмоқда. Чиройли атласу адраслар, писта-бодомлар, ҳунармандлик ишларию меъморчилик обидалари... ва "Боқий шаҳар" узра ёқимли шарқона мусиқа. Ану қизнинг эгнидаги этаги узун адрас халатдан мен ҳам кийгим келди, қаерда сотаркин😊😊😊
Роликни Euronews ўзи олибди – демак, четдан қараганда ҳам "Самарқанд сайқали рўйи замин аст". Яна бир бориш керак экан Самарқандга!
-
2022-12-19 07:13:36+00:00
Кеча уюштирилган байрам баҳонасида яқинда очилган Dream Park'ка яқинда бордим. Яхши ишлар қилинибди: боғнинг яхши жиҳатлари (дарахтлар, аттракционлар, кўллар) қолдирилган, янги яхши жиҳатлар қўшилган (ер плитка қопланган).
Лекин шу ерда ҳам вахтёр синдроми ишлаб кетган: асосий дарвоза очиқ, қолгани қулф. Ўзи замонавий боғларда панжара бўлмаслиги керак. Майли, панжара бор экан, ҳеч йўқ дарвозаларни очиб қўйинг, кириш учун фалон жойдан айланиб келишга тўғри келмасин.
-
2022-12-19 03:45:28+00:00
Туркия ўзини катта миллатдай тутишда давом этмоқда. Катта миллат қанақа бўлади? Глобал ташаббусларни илгари суради, қоғозбозликсиз, юмшоқ куч билан ўз таъсирини, маданиятини, қадриятларини ёяди. Кичик миллат эса тарихи, маданияти ва тилини сунъий йўл билан, қарор-фармон чиқариб "ёт таъсир"дан ҳимоя қилмоқчи бўлиб юради.
Туркия таклиф қилган Sıfır Atık (ноль чиқинди) лойиҳаси БМТда қабул қилинди. Бундан буёғи ҳар йилнинг 30 марти глобал миқёсда Халқаро чиқиндисиз кун сифатида нишонланади.
Sıfır Atık нималигини яхшироқ тушуниш учун унинг сайтига киринг. Унинг чиқинди турларини ажратиш, қайта ишлаш, чиқиндини турли йўллар билан камайтириш, ишлаб чиқариш жараёнини қайта кўриб чиқиш каби компонентлари бор. Бундан ташқари, индивидуал ёндашувга ҳам эътибор берилган. Масалан, ўқитувчи, сартарош, тикувчи, адвокат, ўқувчи ва бошқалар чиқиндини камайтиришга қандай ҳисса қўшиши мумкинлиги тавсифланган.
-
2022-12-18 18:58:23+00:00
Айтгандай, Аргентинага туркий халқлар асос солган. Аргентина деган сўзнинг ўзи арғин уруғининг отига бориб тақалади. Негаки бу мамлакатни ўзимизнинг арғин қабиласи кашф қилган.
Так что биз чемпионмиз!
-
2022-12-18 11:05:25+00:00
Халқаро сиёсат манфаатлар ўйинидир. Ундаги ҳар қандай диний, миллий, идеологик конфликт ортида ресурс учун кураш, манфаатлар тўқнашуви ётади. Шунинг учун кутилмаган иттифоқ ва дўстликлар вужудга келади. Улар баъзида шунақа мураккаб ўргимчак тўрига айланадики, ким кимга дўст, кимга душманлигини тушуниб олиш қийин бўлади.
Бу мураккабликни Яқин Шарқ (Ўрта Шарқ десак балки тўғрироқ бўлар) мисолида кўриш мумкин: АҚШ Саудия Арабистони ва Исроил билан яқин дўсти, айни пайтда бу икки давлат бир-бирига душман; тўғри, Саудия, Қатар, БАА сингари араб давлатлари Исроил билан фаол душманлик босқичига чек қўйиб, муносабатларни нормаллаштиришга интилади, Исроил масаласида баъзи умумараб чекловларини қўллаб-қувватламайди (Исроилга кирган одамга ўз ҳудудига киришни тақиқлаш сингари). Ҳозир Исроил билан душманлик Ливан, Сурия, Фаластин, Миср каби араб давлатлари учун долзарб. Лекин расмий статус ҳозирча шунақа, уёғига ўтсак, картина янада мураккаблашиб кетади.
Давом этамиз. Исроил ҳам, Саудия ҳам, АҚШ сингари, Эронга душман; Эрон уларнинг барига, улар қаторида Туркияга ва Озарбайжонга душман, Арманистонга дўст; Туркия Эрон ва Исроилга душман, лекин Озарбайжонга дўст; Исроил Туркияга душман, лекин Озарбайжонга дўст; Озарбайжон, Туркия, Исроил биргаликда Арманистонга душман; Туркия Фаластинга дўст, Арманистонга душман, лекин Арманистон Фаластинга дўст. Дарвоқе, Туркия Исроил ва Эрон билан муносабатларини яхшилаб бормоқда, буни ҳам инобатга олиш эсдан чиқмасин. Шу туфайли охирги Қорабоғ урушида Эрон Озарбайжонга қарши иш қилмади, Арманистонни фаол қўлламади.
Эрон Исроилни тан олмайди, Туркия эса Сурия ва Ироқни де факто тан олмайди (уларни ўзининг собиқ ҳудуди деб билади). Туркиянинг АҚШ билан муносабатлари ёмон, лекин Туркиянинг Кавказдаги энг яқин иттифоқчиси Озарбайжон проамерикан давлат эканини яширмайди, АҚШ билан яқин алоқа қилади. Туркия, АҚШ ва баъзи Европа давлатлари билан конфликти бўлса ҳам, НАТО аъзоси.
Хуллас, ташқи сиёсат жуда чалкаш ўйинлардан иборат. Бутун дунёни масонлар, Госдеп ёки яҳудийлар бошқаряпти деган тахминлар унча ўзини оқламайди, реал вазият мураккаброқ.
Энг қизиғини айтайми? Покистон олисдаги Арманистонга душман, уни расман тан олмаган ягона давлат. Ҳатто Озарбайжон Арманистонни тан олган, Покистон тан олмаган, Карл! Бунга нима сабаб бўлиши мумкин? Покистон ва Арманистоннинг қандай алоқаси, қандай душманлиги бўлиши мумкин? Бўлиши мумкин экан, лекин бу энди алоҳида мавзу.
-
2022-12-18 05:38:40+00:00
Аттила айбдор эмас, у мажбур бўлган
Билувдим! Аттила бобомизнинг айби йўқлигини билувдим. У Римга ҳужум қилишга мажбур бўлган. Уни мажбур қилишган, Путинни мажбур қилишганидек. Фақат Путинни Госдеп ва масонлар мажбур қилган бўлса, Аттилани табиат мажбур қилган.
Journal of Roman Archaeology'да чоп этилган тадқиқотга кўра, V-VI асрларда хуннлар яшайдиган Дунайбўйида (Венгрия) қурғоқчилик бўлган. Кэмбриж олимлари дарахтларнинг 2 минг йиллик ҳалқаларини таҳлил қилиш асосида шундай хулосага келган.
Қурғоқчилик туфайли аҳолини озиқ-овқат билан таъминлаш, савдо-сотиқ ва қўшин сақлаш учун ресурс топиш мақсадида Аттила Рим ерларига ҳарбий кампаниялар уюштирган. Дарахт ҳалқаларининг таҳлилига кўра, Рим учун энг ҳалокатли ҳужумлар уюштирилган 447, 451 ва 452 йилларда энг кучли қурғоқчилик кузатилган.
The role of drought during the Hunnic incursions into central-east Europe in the 4th and 5th c. CE
-
2022-12-17 05:37:05+00:00
Бир гуруҳда янги қурилаётган City'лар ҳақида баҳс бўлиб қолди. Улардаги шароит, нарх-наво ҳақидаги шикоятлардан сўнг беихтиёр АҚШ билан қиёслай бошладим.
АҚШда Вашингтон четидаги бир уйда турганман. У қиммат, элита жой эмас, ўрта синфга мўлжалланган жой эди.
Бутун мамлакатда вазият қанақа билмадим, лекин пойтахт ва унинг атрофида одатда уй-жой бозорининг Ўзбекистонга ўхшамайдиган жиҳатлари кўп. Дейлик, уй қурувчилари одатда квартираларни сотмайди, балки ижарага беради. Нархлар қимматилиги ва америкалик анча мобил халқ эканини, кўп яшаш жойини ўзгартириши бунга сабаб бўлса керак.
Бундан ташқари, уйни қурган компания/бизнесмен шу уйда яшовчиларга деярли барча хизматларни кўрсатади. Масалан, мен яшаган уйнинг ўз сантехник ва электриклари бор эди, шу уйдаги ҳар қандай квартирада носозлик бўлиши билан етиб келарди. Коммунал хизмат тўловлари ижара нархига қўшиб олинарди, ҳисоблаб, тўлаб юрмасдик. Уйнинг почта хизмати бор эди, хат ва йўлланмаларни квартираларга етказиб ёки, аксинча, жўнатиб берар эди. АҚШда почта жуда ривожланган, одамлар ундан кўп фойдаланишади.
Бошқа қулайликларга келсак. Уйнинг пастида уч қават парковка бор эди. Биринчи қаватда ишлаш учун шовқин изоляция қилинган хона, дам олиб, суҳбат қуриб, телевизор кўриб ўтирадиган хоналар, ўйин хоналари бор эди, у ерда ҳар куни эрталаб бепул қаҳва бўларди. Пастда ресторан зонаси бор эди (ўтиришлар қилиш учун), кутубхонача ва сайр қиладиган митта боғ ҳам бор эди. Шунингдек, уйнинг тагида Giant супермаркети бор эди.
Тошкентда қурилаётган City'ларга кирганимда, бу каби бирорта қулайлик борлигини кўрмаганман: ҳаммасида ерни максимал тўлдириб, уй қуришга ҳаракат қилишади, парковкага ҳам жой қолмайди ҳатто. Дўкон, аптека, ҳордиқ хоналарини бир четга суриб турайлик. Оператив ишлайдиган сантехникларни орзу қилмаса ҳам бўлади. Метро, автобус бекатларининг жойлашувига, яқин-атрофдаги поликлиника, мактаб ва бошқаларга мўлжал олиб уй қуриш амалиёти умуман йўқ.
Юқорида тилга олинган баҳсдан хулоса шундай бўлди: Тошкентда қурилаётган City'лар сохта ҳашамат билан, дидсиз қурилиб, асл нархидан икки-уч баравар қимматга сотилаётган, жойлашуви ҳам, яшаш шароити ҳам ноқулай уйлардир. Бизда ҳозирча модадан қолиб кетган дабдаба билан уй қуришни ўрганишди, аммо уни одамларга қулай қилиб режалаштиришни ўрганишмади.
-
2022-12-16 19:20:43+00:00
Қизларнинг ўзи ўз муаммолари, хоҳишлари, тақдири ҳақида гапирадиган мана бу видеони кўринг. Эркаклар баҳсидан кўра релевантроқ нуқтаи назар.
Феминизм, аёллар ҳуқуқи ҳақида охирги ойларда тез-тез кўтарилиб турган баҳсларнинг бир жиҳати бор: унда хотин-қизларнинг ўзи деярли иштирок этмайди (айниқса клерикал ва муҳофазакорлар томонидан), иштирок этганда ҳам кўп ҳолларда озчиликни ташкил этади. Аслида улар ўз муаммоларини бошқалардан кўпроқ гапириши, уларнинг фикри биринчи ўринда инобатга олиниши керак. Twitter'да ўзаро эркакча чойхоналар уюштириб, "аёллар уни хоҳлайди, буни хоҳлайди" деб ўзича хулоса қилиб, бир-бирини маъқуллаб ўтирадиган акалар аёлларга ҳам қулоқ солишни ўрганишлари керак (агар доим улар айтганининг тескарисини қилиш керак деб ҳисоблашмаса албатта).
-
2022-12-15 20:42:15+00:00
Порахўрликка қарши энг самарали кураш йўли нималигини биласизми? Боғча болаларига ҳалоллик вакцинасини уриш. Ҳарқалай, баъзи амалдорларимиз шунақа фикрда.
XXI асрда яшаяпмиз. Технологиялар асрида, ахборот асрида, илм-фан гуллаб-яшнаётган замонда. Шу даврда бунақа одамлар каттакон давлат бошқарувида юрибди.
Амалдорларимиз ечимни маънавиятдан қидириб ўтирса, Коррупцияга қарши курашишга масъул бутун бошли агентликнинг нима кераги бор? Балки уни ёпвориб, маънавиятчилар отрядларини потенциал коррупционерларнинг кабинетларига ваъз ўқигани жўнатармиз? Шунда балки бюджет пули самаралироқ сарфланармиди?
36 млн одам яшайдиган давлат. Амалдорлар коррупцияга қарши курашишнинг реал методлари, воситалари, жаҳон тажрибасини ўрганиш, коррупция профилактикасини ўтказиш, коррупциянинг чуқур илдизларини тафтиш қилиш, олимларнинг коррупция бўйича тадқиқотларини ўрганиш ва жорий этиш ўрнига "бизни қийнамай, болаларга боғчада ҳалолликни ўргатинг" демоқда.
Булар одамларнинг қулоғига боплаб лағмон иляпмиз деб ўйлаётган бўлса, хавотирим камроқ. Ўзлари ўз гапларини жиддий қабул қилаётган бўлмасин ишқилиб.
-
2022-12-15 14:39:02+00:00
Сайёрамизнинг келажаги қандай бўлади? Бу саволга, футурологларнинг китоб ва мақолаларидан ташқари, 2050 Earth лойиҳаси ҳам жавоб бериши мумкин.
Касперский лабораториясининг бу лойиҳаси мени ўзига мафтун қилиб қўйди десам, алдамаган бўламан. Ғоя жуда қизиқ: фойдаланувчилар киради, ўз таклифларини ёзиб қолдиради, саралаб олинганлари сайтда матн ва сурат шаклида акс этади. Турли минтақалар, давлатлар ва шаҳарлар учун таклифлар йиғилиб, шу тариқа дунёнинг 250 йилдаги умумий қиёфаси шакллантирилади.
Ҳозирча таклифлар бутун дунёни қамраб олмаган, лекин бори ҳам жуда қизиқ. Сайтга кириб, келажак қандай тасаввур қилинаётганини, нима технологиялар, ўзгаришлар кутилаётганини кўришингиз ва ўқишингиз мумкин. Шунингдек, ўз таклифларингизни ёзиб қолдиришингиз мумкин, ҳали бизнинг минтақада бўш турибди.
Суратда - 2050 йилдаги Дубайнинг 3D-тасвири.
-
2022-12-15 09:07:56+00:00
Ўзбекистонда ўзи ҳеч қачон том маънода сўз эркинлиги бўлмаган, шунчаки чекловлар даражаси тушириб-кўтариб турилган. Расмийлар мана бу рейтингда "ортиқ даражада баландлаб кетибмиз" деб ўйлашди чоғи, даражани кўтариб қўйишмоқчи.
Ахборотни излаш ва тарқатиш ҳақида Ахборот кодекси ишлаб чиқилгани хабар қилинмоқда. Алимовнинг ёзишича, унда кутилмаган даражада репрессив чоралар кўзда тутилган. Масалан, беодоблик билан ифодаланган ахборотни тарқатиш мумкин эмас экан. Ким белгилаб беради беодоблик нима эканини? Янглиш ахборот учун ОАВ ахборот манбаи ва муаллифи билан бирга жавобгар бўлар эмиш. Бир йўла ўқиганларни ҳам қўшиб қўймабсизлар бу рўйхатга, икки йилдан кейин навбатдаги репрессив чорани қабул қиламан деб қийналмас эдинглар.
Бизга сўз эркинлиги иллюзияси берилди, баъзи мавзуларда эркинроқ фикр билдиришга имкон берилди. Энди шу очилиб қолган бўшлиқни секин-аста тўлдиришмоқчи. Олдингидан фарқли равишда, бу иш Путин Россияси услубида секинлик билан, ўргатиб-ўргатиб амалга оширилади, оқибатда бир куни гапириш, фикрлаш ҳуқуқимиз йўқ бўлган бир жамиятда уйғонамиз.
Аслида қандай минтақада, қандай геосиёсий муҳитда яшаётганимизни биламиз, нимадан умид қилган эдик? Эркин демократик жамиятга тушиб қолишданми? Ўзбекистонда ундай жамиятга тушиш имконини берадиган битта турдаги объект бор - халқаро аэропорт.
-
2022-12-15 06:22:02+00:00
Мана бу пост остида миллат ҳақида баҳс бўлиб ўтди (комментлар 24 соатда ўчиб кетади, шунинг учун келажак учун ёзиб қўяпман).
Миллат сиёсий ёки этник белгиларга қараб шаклланиши ҳақидаги баҳсда бир иштирокчи барибир этнос муҳимлиги, тил ва ташқи кўринишга таъсир қилишини айтди. Мисол тариқасида Францияда барча фуқаролар француз ҳисобланишига қарамай, этник французлар ташқи кўринишидан ажралиб туришини айтди ва мисол тариқасида футболчилар Дидье Дешам, Оливье Жиру, актёр Луи де Фюнес ва президент Эмманюэль Макронни келтирди.
Мен қизиқиб изланиб кўрдим ва юқорида тилга олинганларнинг ҳеч бири этник француз эмаслигини аниқладим: Дешам баск, Жиру итальян экан; де Фюнес испан эканини билардим; Макрон эса пикард, инглиз ва баск аралашмаси экан.
Бу ташқи кўриниш, тил, ген деган нарсаларга қаттиқ ишонвормаслик кераклигини кўрсатадиган жуда зўр мисол бўлди. Бундай далиллар одатда алдамчи стереотиплар бўлиб чиқади. Сиёсий миллатлар майли, ҳатто этносларам жуда аралашиб кетганини, ўзига хос ягона тилга, кўринишга эга бўлмаслиги мумкинлигини, умуман одамлар орасида турли миллат аралашмагани жудаям камлигини унутмаслик керак.
PS: Францияни бизга маълум маънода танитган адабий қаҳрамонлардан бири д'Артаньян ҳам француз эмаслигини билармидингиз? У Гаскониядан, яъни Франциядаги баск ўлкасидан (ҳа, басклар фақатгина Испанияда яшамайди). Бу ҳақда романнинг ўзидан маълумот топса бўлади, Александр Дюма д'Артаньяннинг гасконча акцентига ва "тўпори" феълига кўп тўхталган.
-
2022-12-15 05:22:03+00:00
Кечагина график тузиб яхши қилишди, графикка риоя этишади деб ҳимоя қилиб тургандим, бир кунга ҳам ярашмади шоввозлар. Бугун эрталаб чироқ графикдан ташқари ўчиб қолди, бир киши лифтда қолиб кетди. Яхшиям ўн дақиқада ёқишди.
Электриклардан мени ўқийдиганлар борми? Чироқни ўчириб-ёқишда сал эҳтиёт бўлинглар, лифтда кетаётган одамлар майли, жарроҳлик столида ётган беморлар бор.
-
2022-12-15 03:43:52+00:00
Бу йилги Жаҳон чемпионатининг сенсацияси бўлган Марокаш терма жамоаси ўзлик, фуқаролик, миллат тушунчаларининг қай даражада нисбий ва ўзгарувчан эканига жуда яхши мисолдир.
Терма жамоанинг кўпчилик асосий ўйинчилари (таркибнинг 54 фоизи) чет элда, асосан Европада туғилиб ўсган ёшлардир. Бизга медиа орқали маълум бўлган шахсий ҳаёти ва қарашлари бўйича улар европаликлардир, лекин келиб чиқишини унутмай, Марокаш фуқаролигини олган (иккинчи фуқаролик сифатида); баъзилари бу термада рақобат камлиги учун шу йўлни тутган бўлса, баъзиларида тарихий ватанига нисбатан илиқлик уйғонган бўлса керак.
Нима бўлганда ҳам, Европада туғилган ва яшаётган йигитлар Африка тарихининг янги саҳифаларини ёзмоқда. Жуда қизиқ ҳолат. Одатда тескариси бўлади – африкаликлар Европа жамоаларини чемпионларга айлантиради. Марокашни турнирдан чиқариб юборган Франция терма жамоаси бунга энг яхши мисолдир.
-
2022-12-14 10:08:52+00:00
Тошкент шаҳрининг барча туманларида электр узилиши графиклари эълон қилинди. Графиклар билан танишиб чиқдим - жуда кўп ҳудуд, маҳалла ва кўчаларда кунига ўртача 2 соатдан чироқ бўлмас экан.
Электр таъминоти мутасаддилари-ю ўзини ўзи свет билан таъминлай олмаётган халқ вакиллари ҳақида кўплаб танқидлар айтилди, уруш-жанжал, можаролар бўлди. Мени лекин бошқа нарса ўйлантиряпти: шу икки соатни қандай қилиб ишлатсак бўлади?
Аслида шу икки соатда ухлаворсак ҳам ўтиб кетади. Ёки дўстлар билан/оила аъзолари билан гаплашиб ўтирсак. Лекин шу икки соат чироқсиз ўтириш истиқболи мени вақтимиз беқадр бўлиб кетганини ўйлашга мажбур қилди. Вақт - пул эмас, вақт пулга нисбатан беқиёс даражада қиммат нарсадир. Аммо кунимиз қандай ўтиб кетганини билмай қоламиз. Бу икки соат ҳам индамай ўтиб кетиб қолади. Уни фойдали машғулотга бурсак-чи? Ҳам электрсиз (телефон, компьютерсиз, ТВсиз) вақт ўтказишни, ҳам вақтни қадрлашга ўрганамиз.
Шу икки соатда нима қилиш мумкин? Хаёлимга келган вариантлар (ухлаворишдан ташқари):
- спорт;
- сайр;
- китоб ўқиш;
- болалар билан ўйнаш (кўчада, уйда);
- бирор кўрмоқчи бўлган жойингизни бориб кўриб келиш;
- интернет билан боғлиқ бўлмаган хобби;
- шу баҳона тинимсиз ахборотидан бир тўхтаб, кўпдан бери ўйланмаган нарсаларни ўйлаб олиш.
Яна қандай вариантлар бор?
-
2022-12-14 09:26:27+00:00
Медиаконтент дизайни бўйича бир тренингда ўтирибман. Бу масалада жудаям орқада қолиб кетганимизни тушуняпман. 5-6 йили рус медиасидан ўзлаштирган приёмларимизни ҳалигача такрорлаб юрибмиз. Аммо трендлар, ёндашувлар ўзгариб кетибди.
Мана бу ерда коронавирус, Украина уруши ва Амазония ўрмонларининг кесиб ташланаётгани медиада ёритилиши ёлғон детектори ичида тасвирланибди. Жуда кучли иш.
-
2022-12-14 08:06:50+00:00
Бугун пахта қўядиган куним. Ҳам кучли олим, ҳам яхши инсон, ҳам менинг бошлиғим туғилган кун. Атоқли олим, археолог, тарихчи, мен ишлаб турган Миллий археология маркази директори Фарҳод Мақсудовнинг туғилган куни.
Фарҳод ака Ўзбекистоннинг замонавий гуманитар трендлардан хабардор, илғор методикаларда интердисциплинар тадқиқотлар ўтказадиган оз сонли гуманитарийларидан бири. У кўп халқаро тадқиқий лойиҳаларда иштирок этган ва иштирок этиб келмоқда. Шунингдек, у фанда юксак эътироф ҳисобланган натижага эришган - Nature журналида мақоласи чиққан.
Шунингдек, сиёсий, маданий қарашлари ҳам анча кенг. Лекин энди буёғи бошқа масала.
Унинг мақолалари бу ерда ва бу ерда бор.
PS: Ома суратда фотошопни ёрворишибди. ЎзР ФА каналини ким юритаркин?
-
2022-12-14 04:12:51+00:00
Чегарасиз мухбирлар (Reporters without borders) ташкилотининг 2022 йилги матбуот эркинлиги индексида (World Press Freedom Index 2022, 3 май куни эълон қилинган) Ўзбекистон кутилмаганда катта сакраш қилган эди: 157-ўриндан 133-ўринга. Яъни бир йилда 24 поғона.
Чамамда, бунинг сабаби, биринчидан, Россия Украинага қарши уруш бошлагани ва кескин ҳарбий цензура ўрнатгани; иккинчидан, одатда тадқиқот ва кузатувлар олдинроқ бошланади ва шунга яраша натижалар чоп этилган вақтдаги вазиятни акс эттирмайди. Шунга, кўрсаткичлар ёмонлашса-да, умумий рейтингда ўсиш бўлган.
Сўз эркинлиги харитасида Марказий Осиё (Туркманистондан ташқари) тарихида биринчи марта ҳар томондан диктатуралар билан ўралган нисбатан эркин минтақа сифатида кўрсатилган - бу бизнинг ҳаётимизни осонлаштирмаса-да, имижимизни яхшилайди ва келажакда ҳаётимиз осонлашишига хизмат қилиши мумкин. Россиядан ҳам, адашмасам, юқорироқ туришимиз биринчи марта.
Лекин барибир 133-ўрин яхши эмас. Эритрея, Шимолий Корея, Туркманистон, Мьянма сингари XX аср ўрталарида қолиб кетган тоталитар давлатлар клубидан айрилганимиз зўр, аммо ҳозирги қўшниларимиз ҳам мақтагулик эмас. Нормал давлат сифатида танилиш ва умуман нормал, қўрқмай яшаш учун ушбу индексда ҳеч бўлмаса 50-ўрин атрофида туришимиз керак. Аслида давлат мана шунақа натижаларни ўз олдига қўйиши керак - иқтисодий ривожланишда фалон ўринга, сўз эркинлиги бўйича фалон ўринга чиқамиз, деган. "Ёрворамиз" деган ноаниқ мақсад билан ҳеч нарсага эришилмайди. Бу каби индекслар ривожланиш мақсадларини аниқлаштириш, камчиликларни тушуниш учун тузилади, бу инструментдан тўғри фойдаланиш керак.
-
2022-12-13 19:33:57+00:00
Сизларга ноёб мақола тақдим этаман дўстлар. Унинг ноёблиги кўпроқ тилшуносларга, айниқса туркологларга ойдин. Лекин туркий тиллар тарихига қизиқувчи ҳаваскорлар ҳам қизиқиши мумкин.
Гап мақоланинг мазмунида эмас, унинг ўзи бир тарихий ҳужжатга айланиб қолган. Аслида матнни ўқиб, тушуниш шартмас, бир жиҳатини билсанг кифоя: унда тарихда биринчи марта кўктурк (Ўрхун-Енисей) алифбосининг ўқилиши берилган. Туркологияни бошлаб берган тадқиқотлардан бири.
Муаллиф - ўша машҳур даниялик тилшунос Вильгельм Томсен. Мақола 1894 йилда рус тилида Санкт-Петербургда, ЗВОРАО тўпламида чоп этилган.
Томсен В. Дешифровка орхонских и енисейских надписей
-
2022-12-13 15:54:14+00:00
Ўзбекистон гўзал гўшадир, кўп нарсаси ўша-ўшадир.
Дўстларимиз ижросида шеър:
Минбарларда бериб кўп ваъда,
Юзлашганда қилишар зарда.
Улар билан халқ ўртасида
Гўё бордир кўринмас парда.
Ўзбекистон гўзал гўшадир,
Амалдорлар ўша-ўшадир
Эл дардини айтолса шартта,
Ўзгаришлар бўлар албатта.
Юртбошига ишонади эл,
Юртбошидан умиди катта.
Ўзбекистон гўзал гўшадир,
Орзулари ўша-ўшадир.
-
2022-12-13 04:02:00+00:00
Кўплар АҚШда фақат иккита сиёсий партия бор деб ўйлайди. Аслида ундай эмас. Сиёсий партиялар жуда кўп, фақат улар реал таъсир кўрсатажак кучга эга эмас, бунга аъзолари сони, штатлар қамрови, молиявий имкониятлари етмайди.
Партиялар орасида маълум сиёсий идеологияга эгалари билан бир қаторда бир масала партиялари (single issue party) ҳам бор. Улар фақат битта масала юзасидан фаолият юритади (масалан, абортларни тақиқлаш, қуролни легаллаштириш ва ҳ.к.).
Ана шундай партиялардан бирининг номини эшитсангиз, кулгидан йиқилиб қоласиз; агар талаба бўлсангиз, кўзингизга ёш келади: Rent is 2 Damn High Party, яъни "Жин ургур ижара жуда қиммат партияси".
Номи аскиядай эшитилса ҳам, партия асосчиси ва етакчиси Жимми Макмиллан тарғиботларида юморга кўп мурожаат қилса ҳам, аслида бу пародия партия эмас (бундайлари ҳам бор). Партия ростдан сиёсий фаолият олиб боради, ўз қарашларига, платформасига эга, 2005 ва 2009 йилларда Нью-Йорк мэрлигига номзодини кўрсата олган (кимни кўрсатганини топинг).
Макмилланга кўра, Нью-Йоркда (партия фақат шу штатда ва қисман Вашингтонда фаолият юритади) ижара нархи жуда қиммат, у туширилса, ортган пулга 3-6 млн янги иш ўрни яратилади.
Шунингдек, партия уй-жой солиқларини туширишни, бўш турган кўп қаватли уйлар конфискациясини, суд тизимини ислоҳ қилишни, йўловчиларга имтиёз беришни, бепул коллеж таълимини ёқлайди.
PS: Ҳа, айтгандай, партия элгебетега қаршимас, лекин диний ахлоққа риоя этиш ва оилани асрашни қўллаб-қувватлайди.
-
2022-12-12 15:40:41+00:00
Cherry picking деган ибора бор. Сўзма-сўз таржима қилсак, "олча териш" дегани. Аммо инглиз тилида у бошқа маънода ишлатилади.
Баъзида бир киши ўз нуқтаи назарини асослаб бераётганида исбот тариқасида кимларнингдир фикридан иқтибос келтиради. Мана шу ҳолат cherry picking дейилади, негаки бу хатога йўл қўйган инсон, қўли етган шохдан олча терган каби, ўзининг фикрини тасдиқлайдиган иқтибос ва фактларни териб қўяди, инкор этувчи фактларни эса игнор қилади (ёки улар борлигини ҳам билмайди).
Айтгандай, яқинда бунга мисол бўлганди.
Шунга ўхшаш яна бир эффект "тирик қолганлар хатоси" деб аталади. Дейлик, самолёт ҳалокатида ўн киши тирик қолди, юз киши ўлди. Тадқиқотчилар шу ўн киши тирик қолишининг сабабларини қидира бошлайди, лекин ўлганларни тадқиқ этиш ҳам муҳимлигини унутиб қўяди.
Охирги йилларда Ўзбекистонда ёмғирдан кейинги қўзиқориндай кўпайиб кетган бизнес гурулар ҳар бир маърузасида шу хатога йўл қўяди: омади чопиб, бойиб кетган одамларни мисол келтириб, "сенинг ҳам қўлингдан келади, ҳамманинг қўлидан келади" деб тингловчиларини руҳлантирмоқчи бўлади, аммо ҳар бир омади чопган бойваччага миллионлаб омади юришмаган, иши ўхшамаган одам тўғри келишини яширади (ёки ўйлаб кўрмайди).
Билиб қўйиш зарар қилмайди.
-
2022-12-12 14:50:23+00:00
11 декабр куни Ўзбекистон Сенати раиси Танзила Норбоева бошчилигидаги делегация Ашхобод шаҳрида Туркманистон бетарафлигининг 27 йиллиги муносабати билан ўтказилган “Мулоқот – тинчлик гарови” мавзусидаги халқаро конференция ишида иштирок этди.
Тадбирда минтақа давлатларининг ва турли халқаро ташкилотларнинг вакиллари иштирок этди. БМТ Бош котиби Антониу Гутерришнинг конференция иштирокчиларига ўқиб эшиттирилган мурожаатида БМТ ва унинг ихтисослашган идоралари бундан кейин ҳам Марказий Осиё давлатларининг тинчлик ва хавфсизликни, умуман барқарор ривожланишни таъминлашга қаратилган глобал саъй-ҳаракатлари ва ташаббусларини қўллаб-қувватлашда давом этиши таъкидланди.
Танзила Норбоева ўз чиқишида Ўзбекистон ва Туркманистон алоқалари қардош халқларнинг кўп асрлик дўстлигига ва яхши қўшничилик тажрибасига асосланишини таъкидлади.
Конференция ялпи мажлиси ҳамда сессияларида халқаро ҳамкорликни кучайтиришнинг амалий жиҳатлари кўриб чиқилди.
-
2022-12-12 12:26:02+00:00
«Мантиққа зид ва сўз эркинлигига таҳдид» — банк ОАВдан 15 млрд сўм товон талаб қилгани танқидларга сабаб бўлди
Халқаро тажрибада йирик ташкилотлар ОАВга даъвоси бўлса, судга бериб, рамзий 1 долларлик товон ва нашрнинг ўзида раддия чиқаришни талаб қилади. Ўзбекистонда эса “Anorbank” электрон нашрдан нақ 15 млрд сўм ундирмоқчи. Қатор фаоллар банкнинг бунча сумма сўраётганини қоралаб, бу ОАВни банкротликка учратиш прецеденти бўлишидан хавотир билдирмоқда.
👉 https://kun.uz/30127639
Kun.uz расмий канали
-
2022-12-12 11:14:26+00:00
9 декабрь куни Сенат раиси Танзила Норбоева бошчилигидаги делегация Ашхободда бўлиб ўтган Марказий Осиё етакчи аёллар мулоқотининг йиллик йиғилишида иштирок этди. Бу форматдаги йиғилишларга 2020 йилда Ўзбекистон ташаббуси билан асос солинган, илк учрашувлар ҳам Тошкентда бўлиб ўтган эди. Бундан кўзланган асосий мақсад хотин-қизларнинг ижтимоий ва сиёсий ҳаётдаги иштирокини қўллаб-қувватлашдир.
Муҳокамаларда кўтарилган асосий масалалардан бири минтақада гендер тенглигини таъминлаш бўлди. Охирги пайтларда бу масала Ўзбекистонда ҳам анчайин долзарб бўлиб, муҳокамалар келтириб чиқармоқда, ҳатто гендер тенглигига қарши консерватив қарашлар ҳам илгари сурилмоқда. Аммо минтақавий сиёсат даражасида гендер тенглигига ижобий ва муҳим масала сифатида қаралаётгани умид берувчи ҳолатдир.
Йиғилишда кўтарилган яна бир жиддий муаммо аёлларга қарши зўравонликдир. Бундай ҳолатларга қарши курашиш барча мамлакатлар учун муҳим аҳамият касб этиши учрашувда таъкидлаб ўтилди.
-
2022-12-12 05:32:24+00:00
Ҳамма свет-газ муаммоси билан банд бўлиб турганда бошқа томондан оғир зарба яқинлашмоқда. Ғазначилик амалиётларига боғлаб қўйилган UzAsbo дастурининг ишида олти кундан буён носозлик кузатиляпти. Республика бўйича кўплаб операциялар тўхтаб қолган, тегишли гуруҳда ваҳима кўтарилган, бухгалтерлар тўловлар, ойликлар кечикиши мумкинлигини айтмоқда.
Бу ҳақда бошқа маълумот топа олмадим, аммо хавотирга тушиб қолдим. Бирор муносабат, маълумот кутамиз.
UPD: Баҳодир Аҳмедов ҳам бу ҳақда ёзган экан.
-
2022-12-12 03:19:51+00:00
Бундан 2 минг йил олдин, ҳали бокс мусобақалари, футбол матчлари ва кинотеатрлар бўлмаган замонларда одамлар барибир йўлини қилиб, ҳордиқ чиқаришган. Масалан, Римда кинотеатр ва бокснинг ўрнини спектакллар ва гладиаторлик жанглари босган. Бундай томошалар учун 80 йилда қурилган Колизей амфитеатри ўтмишнинг энг буюк иншоотларидан ҳисобланади.
Оғиз бўш турмаслиги учун печенье кавшаб ё писта чақиб кино ёки футбол кўрасизми? Ҳай, сиз кўрмасангиз, бошқа кўплар шунақа қилади. Қадимги римликлар ҳам гладиаторлар бир-бирини калтаклаб, сўйиб ташлаётганини писта ва ёнғоқ чақиб томоша қилган экан.
2021 йил январида Колизей коллекторларини тозалаш ишлари бошланган эди. Шу жараёнда амфитеатрда сотилган эрмаклар - ёнғоқ, гўшт, зайтун, гилос, узум, анжир ва бошқа нарсаларнинг қолдиқлари топилди.
-
2022-12-11 08:21:01+00:00
Бундан 3 350 йиллар олдин, милоддан аввалги 1320 йилда ҳозирги Исроилнинг Хайфа шаҳридаги бандаргоҳдан бир кема йўлга чиқди. Кемага ўша замоннинг юқори технологик инновацияси бўлмиш бронза ишлаб чиқаришда зарур бўлган икки металл - мис ва қалай ортилган эди.
Кема бугунги Туркиянинг Анталья вилоятининг Каш туманидан 8 км нарироқда, ҳозирда Улубурун деб аталадиган жойда ҳалокатга учради.
У пайтларда Яқин Шарқда мис кўп учрарди, аммо қалай ноёб металл ҳисобланарди. Шунга кема ҳалокати металл бизнесига оғир зарба бергани тахмин қилинади, ахир унга юкланган ва сув остига кетган металл 5 минг аскарни қилич билан таъминлашга етарди. Ўша даврда бу рақам қандай кўламга эга бўлганини тушуниш учун бир мисол: ҳалокатдан салкам 50 йил ўтиб, м.ав. 1274 йилда Миср подшоси Рамсес II ва Хетт подшоси Муваталли II ўртасида бугунги Сурия ҳудудидаги Кадеш шаҳрида рўй берган жанг замонасининг энг йирик ҳарбий тўқнашуви бўлиб, икки томондан 20 мингдан одам қатнашган эди. Бу ўша замоннинг тенги йўқ улкан армиялари эди.
1982 йилда яликаваклик ғаввос Меҳмед Чакир кема қолдиқларини топиб олди. Юқорида таърифланган тарихий воқеа "Улубурун кема ҳалокати" (Uluburun Shipwreck) номини олди, кеманинг ўзи эса бронза асрига оид энг йирик қайта ишланмаган металл коллекциясига ва денгиз археологиясининг ноёб мужавҳарига айланди.
Улубурун топилмасини эслашимга жиддий сабаб бор - у Ўзбекистонга алоқадор экани аниқланди.
Science Advances журналида 30 ноябрь куни чоп этилган илмий тадқиқот муаллифлари қалай ва қўрғошин изотоплари таҳлилини ўтказиб, кемадаги қалайнинг учдан икки қисми ўша пайтлар Хетт салтанатининг юраги бўлган бугунги Туркия ҳудудидан, Тавр тоғларидан қазиб олинганини аниқлади; учдан бир қисми эса бугунги Ўзбекистон ва Тожикистон ҳудудидаги конларга оидлиги маълум бўлди.
Шундай қилиб, бундан салкам 3,5 минг йил илгари Ўзбекистон ва Тожикистоннинг тоғли ҳудудларида кичик кўчманчи гуруҳлар қазиб олган қалай Яқин Шарққа етказилган, ўша даврда дунёнинг энг ривожланган ва аҳолиси кўп минтақани бу ноёб металл билан таъминлаган. Бунча қимматбаҳо маҳсулот 3 минг километр босиб ўтиб, Хайфага етиб бориши учун яхши ривожланган ва нисбатан хавфсиз савдо йўллари бўлган бўлиши керак эди. Демак, бу маълумот асосида Марказий Осиё ва Яқин Шарқ ўртасида жуда қадимий савдо тармоқлари мавжуд бўлганини билсак бўлади. Мана сизга илмий янгилик.
Мавзуга оид линклар:
Tin from Uluburun shipwreck shows small-scale commodity exchange fueled continental tin supply across Late Bronze Age Eurasia;
Findings from 2,000-year-old Uluburun shipwreck reveal complex trade network;
Historians Stunned: Uzbekistan Nomads Supplied a Third of the Bronze Used Across Ancient Mediterranean.
PS: мана бу охирги, публицистик мақоланинг сарлавҳасида сўз ўйини бор: Historians Stunned, яъни "олимлар ҳайратланди", негаки қалайнинг лотинча номи Stannum.
-
2022-12-11 03:17:00+00:00
XVIII-XIX асрлар Ғарб адабиёти намуналарини ўқиганда ёки машҳур шахсларнинг биографиялари билан танишганда бир нарсага ҳайрон қолардим: бу китоблар қаҳрамонлари ва тарихий шахслар, аслзода бўлмаса ҳам, кичик мансабларда ишласа ҳам, умуман олганда, яхши ҳаёт кечиради: яхши кийинади, қорни тўқ, яхши уйларда яшайди, кўп саёҳат қилади.
Айтайлик, худди ўша асрларда бизнинг минтақада аҳвол жуда оғир бўлган, кенг омма қандай қилиб тирик қолишни, қишдан ўтиб олишни ўйлаган, саёҳатлар, таълим, чиройли кийиниш ҳақида ўй-хаёл бўлмаган.
Европа ўша даврлардаёқ анча тараққий этиб, ҳатто ҳозирги аҳволимиздан яхшироқ яшаганини тушунса бўлади. Фақат бу тўкин-сочинликнинг манбаини тушуна олмас эдим. Маошлар катта бўлганми? Нархлар арзон бўлганми?
Яқинда Arzamas'да шу мавзуга оид қизиқ бир материал топиб олдим. Унда XIX аср рус адибларининг гонорарлари қанча бўлгани, бу пулга нималар берилиши келтирилган.
Масалан, Лев Толстойнинг "Анна Каренина" романи учун 1875-1877 йилларда тўланган 20 минг рублга: Москвадан уй (12 минг рубль), Рязандан эман ўрмони (5 минг рубль) ва яна бир дунё нарса сотволиш мумкин бўлган экан.
Демак, рус адиблари битта роман ёзиб, унинг пулига бир неча йил шоҳона яшаши, уй ва ер сотволиши мумкин бўлган экан. Европа ва АҚШда ҳам ёзувчилар камида шунақа даромад кўрган бўлса керак.
Ҳозирги Ўзбекистонда китоб учун мен билган ўртача гонорар - 10 млн сўм. Бу пулга, айтайлик, Тошкент шаҳрида бир ой яшаш мумкин. Ёмонмас. 🤔
-
2022-12-10 16:43:24+00:00
Россиялик мухолиф сиёсатчи Илья Яшин YouTube’даги фаолияти, ўткир танқидлари, Россиянинг Украинага босқинини қоралаб чиққани туфайли ҳибсга олинганидан хабарингиз бўлса керак. Кеча у саккиз ярим йиллик қамоқ жазосига ҳукм қилинди.
Яшин қамалганидан буён руҳини туширмай, фаолиятини давом эттираётган, фикрларини эълон қилиб бораётган эди. Ҳукм ўқилганидан сўнг ҳам тушкунликка тушиб қолмади, балки жуда кучли нутқ сўзлади. Кўпчиликни таъсирлантирган, бугунги Россиянинг асл қиёфасини очиб берган бу нутқ ушбу мамлакат сиёсий тарихига киради, шу билан бирга Яшинни ҳақиқий катта сиёсатчига айлантиради деб ўйлайман.
Баҳодир Аҳмедов бу нутқни ўзбек тилига таржима қилибди. Бу матнни бир ўқиб кўришни тавсия қиламан.
Биринчи қисм: https://t.me/bahodirahmedoff/8141
Иккинчи қисм: https://t.me/bahodirahmedoff/8142
-
2022-12-10 15:23:09+00:00
Анча қизиқарли суҳбат бўпти. Суҳбатдошлар жуда назарияга кирмай, асосан бугунги жаҳон сиёсати ҳақида гаплашгани учун бўлса керак.
Камолиддин Раббимовнинг кўпчилик фикрлари менга маъқул келди. Фақат охирги саволга жавобига қўшилмайман. Сиёсий ислом кириб келса, Ўзбекистонда AK Parti'га ўхшаш куч вужудга келишига яъни; умуман сиёсий онг ва тараққиёт нуқтаи назаридан Туркиядан жуда орқадамиз, ундан параллель қидириш тўғри хулосага олиб келмайди деб ўйлайман.
Лекин умуман олганда яхши контент, тавсия қиламан.
-
2022-12-10 12:18:01+00:00
Ўзбек меъморчилиги деган тушунча борлигини билармидингиз? Мен билмас эдим. Гуруҳга бир ўқувчи ташлаган линкдан билиб олдим.
Ирландиялик олим, ислом меъморчилиги тадқиқотчиси Бернард О'Кейн ўз мақоласида Афғонистонда сақланган ўзбек меъморчилиги намуналари ҳақида сўз юритади. Ўзбек меъморчилиги деганда у икки ўзбек сулоласи - Шайбонийлар ва Аштархонийлар даврида қурилган иншоотларни назарда тутади.
У ўзбек меъморчилиги кўп жиҳатдан Темурийларнинг анъаналарига таянганини, ундан кўп нарса ўзлаштирганини таъкидлаган тадқиқотчи, шу билан бирга, оригинал топилмалар ҳам борлигини айтиб ўтади. Бундан ташқари, О'Кейн илгари Темурийлар даврига оид ҳисобланган тўрт ёдгорлик аслида ўзбек сулолаларига оидлигини, аммо ўзбеклар Темурийлардан кўп нарса ўзлаштириб, бунга ўзлари сабабчи бўлиб қолганини таъкидлайди.
Бундан ташқари, олим Абдуллахон II нинг ўғли, 1582-1598 йилларда Балхни бошқарган Абдулмўминхоннинг меъморчиликка катта эътибор қаратганини ҳамда мақола унинг бу борадаги хизматларини қисман эътироф этишга хизмат қилишини айтади.
Bernard O’Kane. The Uzbek Architecture of Afghanistan
-
2022-12-10 08:19:01+00:00
Бошқа яхши материаллар.
Gazeta.uz, доимгидай, жуда яхши мавзуга мурожаат қилди: каттакон фоторепортажда Ўзбекистоннинг турли ҳудудларида ўрнатилган шиорлар кўрсатилган, шу йўл билан шиорбозлик муаммосига эътибор қаратилган. Совет даврининг сарқити бўлмиш бу одат ниҳоятда хунук ва беўхшовлиги ҳақида кўп ва хўб ёзилганига қарамай, жойлардаги мансабдорлар ҳар ерга шиор осиб чиқиш одамларни руҳлантиради ёки хунук биноларни чиройли қилиб қўяди деб ўйласа керак. Қачондир буни тушуниб, ўринсиз пафосдан воз кечармикинмиз?
"Новая газета"дан АҚШ сиёсатига оид материал: Twitter'нинг янги хўжайини Илон Маск Байденнинг президентлигига таҳдид солувчи маълумотларни ошкор қилди. Бу можаро АҚШ жамиятида ва айниқса катта сиёсатида борган сари бўй кўрсатаётган цензура муаммоси атрофидаги баҳсларни яна жонлантириб юборди.
-
2022-12-10 04:02:00+00:00
Анча кун матбуотни кузатмай, кўз ташлагандим, бир қанча қизиқ материаллар чиқди. Сизга ҳам тавсия қилиб кетмоқчиман.
Пайариқлик бир ака 29 йил давомида бир эски қозонни рўзғорда ишлатиб келибди. Самарқанд давлат музей-қўриқхонаси ходимлари экспедиция давомида бу қозонни топиб, ўрганишса, у милоддан аввалги II-I асрларга оид экан. 2 минг йилдан ошиқ! Юз йил олдинги қозон бўлсаям майлийди, бунақа ноёб топилмада ош пишириш ҳаммагаям насиб қилмайди.
Қозон, Макаренко ёзгандай, томорқадан эмас, балки шу атрофдаги археологик ёдгорлик яқинидан канал қазилганида топилган, яъни қозонни топган Анвар Шоғдоров катта эҳтимол билан қозоннинг қадимийлигини билган, ҳарқалай, ўша йилларда мактаб директори бўлган одамнинг бунга ақли етгандир. Нега топилмани музейга топширвормай, рўзғорда ишлатгани мен учун жумбоқ.
Сакларда биринж қозонлар кенг тарқалган, уларда одатда ҳар хил нарсалар қайнатиб, ҳидига маст бўлиб, кайфчиликда диний маросимлар ўтказишган.
Аммо қозоннинг тақдири ажойиб бўлди - унда сакларнинг маст қилувчи диний ичимликлари (балки чекимликлари ҳам) ва... самарқандча ош тайёрланган.
-
2022-12-09 16:37:11+00:00
Москва жамоат транспортида ўзбек муҳожирларини ҳарбий хизматга жалб қилиш учун ўзбекча эълонлар берилаётган экан.
Биласизми энг қизиғи нима? Ҳар сафар Ўзбекистон кириллдан воз кечиб, лотин алифбосига ўтмоқчи бўлганида рус янгилик сайтлари ва миллатчилари оғзидан кўпик сочиб русофобия, Ўзбекистоннинг рус меросини ўлдириш ҳақида бақира бошлайди. Аммо ўзлари эълонни саводли ўзбек лотинчасида ёзиб қўйишибди. Дўппи тор келганда русофобия ва кирилл ёзуви эсдан чиқиб кетаркан.
Аммо яшасин Путин, ўзбек тилини биздан кўра тезроқ лотин ёзувига ўтказворади бу кетишда.
-
2022-12-09 13:22:21+00:00
#Qishloq_xojaligi_xodimlari_kuni #Bayram #11_dekabr
QISHLOQ XO‘JALIGI XODIMLARI KUNI – “HOSIL BAYRAMI”
👨🌾Qishloq xo‘jaligi xodimlari kuni - “Hosil bayrami” munosabati bilan agrar tarmoq mehnatkashlarining mamlakatimiz oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashdagi fidokorona mehnatini munosib qadrlash va ulug‘lash, ma’naviy va moddiy jihatdan rag‘batlantirish maqsadida bayram tadbiri o‘tkaziladi.
📆2022-yil 11-dekabr
⌛️10:00 dan 17:00 gacha
📍Manzil: "O'zekspomarkaz"
👩🌾Tadbir davomida qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ko‘rgazma-yarmarkalari, ma’naviy-ma’rifiy va madaniy, xayriya tadbirlari, ommaviy sport turlari bo‘yicha musobaqalar, ko‘rik-tanlovlar tashkil etilmoqda.
🗣Shuningdek, tadbirda qishloq xo‘jaligida amalga oshirilayotgan islohotlar yuzasidan turli mavzularda davra suhbatlari, treninglar va soha vakillari uchrashuvlari ham bo‘lib o‘tadi.
WWW • TELEGRAM • FACEBOOK • YOUTUBE • INSTAGRAM
-
2022-12-09 12:28:01+00:00
Anorbank Sof.uz нашрини судга бергани ҳақида эшитган бўлсанглар керак. Бу ҳақда блогерлар, фаоллар, мансабдорлар фикр билдиришга улгурди. Қобил Хидиров, унинг ортидан Шерзодхон Қудратхўжа муҳим жиҳатга эътибор қаратишди: бу каби можаролар суд орқали ҳал қилиниши - тўғри йўл: илгари ОАВнинг овози дўқ-пўписа билан ўчириларди (ҳозир ҳам бу йўлни тутадиган ташкилотлар оз эмас), аммо Anorbank нашрдан ундириб беришни талаб қилаётган сумма мантиққа зиддир; банк шунчаки шаънини ҳимоя қилишни эмас, нашрни қарзга ботириб, ёпиб юборишни истаётган кўринади. Бунисини шубҳасиз сўз эркинлигига таҳдид деб баҳоласа бўлади.
Хориж тажрибасида нашр билан судлашиш ҳолатлари кўп учрайди, аммо ундириладиган моддий зарар миқдори жуда катта бўлиши жамоатчиликнинг норозилигига сабаб бўлади. Бу мантиққа биноан, социал адолатни хоҳлайдиган ташкилот ёки тузилма ўзига қарши уюштирилган ахборий хуружни жазолашга ҳаракат қилиши табиий, аммо сўз эркинлигига, ОАВ очиқлигига қарши бўлмаслиги керак, унга қарши гапирган медиани иқтисодий санкциялар билан ёптириб юборишга уриниш эса айнан шунақа баҳоланади.
Медиага алоқадор одам сифатида суд жараёнини кузатаман ва Sof.uz жамоасига омад тилайман. Адолат ким томонда бўлса, ўша судда ғалаба қозонсин, аммо ҳар қанақа вазиятда медиаресурсга нисбатан бу каби нопропорционал жазо чоралари қўлланилмасин. Ўзи ўзбек журналистикаси аранг қимирлаб турганида бор нашрларнинг ёпилиши сўз эркинлиги ва фикрлар хилма-хиллигига хизмат қилмайди.
-
2022-12-09 08:18:00+00:00
Андижонга бу йил икки марта йўлим тушди. Бир сафар Ўшдан қайтишда кириб, Боғи шамолда айландик, ҳайвонот боғи эса мен учун ажойиб янгилик бўлди.
6 декабрь куни эса Андижонга бир гуруҳ тадбиркорларнинг таклифи билан бордим (Алимов, Далиев, Солижонов, Кушербаев ва бошқа ҳамкасблар билан биргаликда). Олти-еттита янги ишлаб чиқаришнинг очилишида қатнашдик. Андижонда текстиль соҳаси анча ривожлангани мен учун янгилик бўлди.
Ҳар бир завод-фабрикани санаб ўтганимдан фойда йўқ, ҳеч кимнинг эсида қолмайди; улар орасида текстиль, пойабзал, минерал сув ишлаб чиқарувчи ташкилотлар борлигини айтиб кетай. Соҳани тушунмаганим учун иш қай даражада яхши йўлга қўйилган, бунга баҳо беролмайман, аммо ўқиш ва ишлаб чиқариш жараёни уйғунлаштирилгани мен учун янгилик бўлди: ҳар бир заводга бир гуруҳ коллеж ўқувчилари боғлаб қўйилган, улар заводнинг ўзида дарс ўтиб, дарсдан сўнг ишлайди, яъни бевосита амалиётда қатнашади. Бу жуда яхши тажриба деб ҳисоблайман, ўз вақтида амалиёт йўқлигидан қийналган талаба сифатида.
Олдин айтганимдек, кун давомида вилоят ҳокими Шуҳрат Абдураҳмонов биз билан мулоқот қилди (бу мулоқотнинг ўзиёқ норози одамларнинг бир олам нафратига ва хоинлик айбловларига сабаб бўлди). Ижтимоий янгиликлардан узоқлашиб кетганим, янгиликларни мунтазам кузатмаганим учун, очиғи, нима савол беришни билмадим, аммо қолган ҳамкасблар кўп саволларига жавоб олди (видеоларини ҳам кўргандирсиз). Ҳоким анча эркин ва очиқ жавоблар берганига қараб, бир пайтлар йўл қўйилган "қовун"лардан сўнг у яхши медиаменежерлар ёллаган, бу йўналишда ишлаяпти, деган хулосага келдим. Сўзлар қай даражада амалиётга мос келишини энди келажак кўрсатади.
Аммо сафардан ўзим учун олган энг катта фойдам бошқа бўлди: ишлаб чиқариш объектлари турли туманларда бўлгани учун вилоятни анча айландик. Чекка туманлар, қишлоқлар ва уларнинг аҳолисига жуда қизиқишимни биласизлар; сафардан фойдаланиб, анча нарса сўраб-суриштириб олдим, янги шеваларни эшитдим, янги жойларни кўрдим. Хусусан, Янги Андижон шаҳри қурилиши билан танишдим - ҳозирча эсда қоларли нарсаси йўқ экан, афсуски, у ерда ҳам асосан домлар, эскича планировка, бир хиллик хуллас.
Лекин Хонобод шаҳри мутлақо ўзгача таассурот қолдирди. Буни қаранг, яқиндагина бир нечта одам менга шу шаҳарни мақтаган эди, мана кўп ўтмай у ерга йўлим тушди. Бемалол айланишга вақт бўлмагани учун асосан катта йўл бўйини кўрдим, меъморчилигига баҳо беришга имкон бўлмади. Аммо шу кўрганимнинг ўзиёқ Хонобод жуда ўзгача маскан эканини кўрсатиб турибди - йўл бўйи ям-яшил дарахтларга тўла, кўчалар озода, ортиқча ҳеч нарса кўзга кўринмайди. Вақт топиб, бу шаҳарга алоҳида бориш керак экан.
Суратда - Хонободдан бир лавҳа.
PS: ҳа, айтгандай, Водий Quiz ҳам зўр бўлди, бу ҳақда ёзгандим.
-
2022-12-09 06:24:36+00:00
Толиблар Кобул марказидаги Даҳани боғ майдонида катта глобус ўрнатгани ҳақида хабарларни эшитдим. Аммо унда Афғонистон ҳудуди Ўзбекистон ҳудуди ҳисобига кенгайтириб қўйилганига ҳайрон бўлмадим. Толиблар Ер сайёраси думалоқлигига ишонишидан кўпроқ таажжубландим. Қаердан бунча прогресс? Дарвинни ҳам афғон деб эълон қилиб, Ансорий майдонига ҳайкалини қўйиб қўйишларини кутаман.
-
2022-12-09 04:02:00+00:00
Иқлим ўзгариши таҳдиди ўн йиллар давомида гапирилади, аммо одатда халқаро ёки бошқа давлатларга оид маълумотлар, фактлар, тадқиқотларнинг хулосалари келтирилади. Ўзбекистонга ҳам иқлим ўзгариши таҳдид солаётганини (ҳатто кўп давлатларга нисбатан жиддийроқ даражада) билсак ҳам, буни доим ҳам фактлар билан тўлдиришга қийналамиз. Бу камчиликни тўлдирадиган бир тадқиқот эълон қилинди.
Бир гуруҳ олимлар ўтказган тадқиқот натижалари Ўзбекистонда 2060 йилга қадар иқлим ўзгариши қандай сценарийлар асосида рўй бериши ва қандай оқибатларга олиб келишини кўрсатади. Тадқиқот объекти сифатида Қорақалпоғистон, Қашқадарё ва Тошкент вилоятлари олинган - бу уч минтақа турли иқлим шароитларини, сув билан таъминланганликнинг турли даражаларини кўрсатгани учун. Тадқиқот ҳисоботи билан биринчилар қаторида танишиб чиқдим, унинг таржимони сифатида.
Ҳисоботда бизни яқин келажакда кутаётган ўзгаришлар, уларнинг оқибатлари келтирилган. Ҳисоботда бу оқибатларни юмшатиш учун ҳозирдан ҳаракат бошлаш кераклиги айтилиб, кўрилиши лозим бўлган чоралар санаб ўтилган: экинларнинг яхши навларини танлаб олиш, баъзи экинларнинг ўрнига кам сув талаб қиладиганларини экиш, сув омборларини кўпайтириш, ирригацион тизимларни янгилаш, тежамкор ва яшил технологияларга ўтиш шулар жумласидандир.
5 декабрь куни Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ва Евроиттифоқнинг ASK Facility лойиҳаси ташкил қилган тадбирда шу ҳисобот ҳақида гапирилди, мансабдорлар ва олимлар уни муҳокама қилди, шу мавзуга оид бошқа масалаларни муҳокама қилди.
Тошкентда ҳар куни бундай тадбирлардан ўнтаси ўтади, ҳаммаси ҳам бирдай кенг ёритилмайди, аксарияти эътибордан четда қолиб кетади. Аммо шу тадбир, шу ҳисобот, шу муаммо ҳақида кўпроқ одам билишини истаган бўлардим. Болалигимизда қишда қорни интиқиб кутишимиз мумкинлиги хаёлимизга келмасди, Ургутсой тўлиб оқарди. Энди эса ҳар бир қаҳратон қиш байрам бўлиб қолди, Ургутсойда сув қолмади. Иқлим ўзгариши секин жараён бўлгани учун уни пайқамай қоламиз, аммо барибир бир куни унинг оқибатлари билан тўқнашамиз. Ҳозирдан чора кўрмасак, яқинда жиддий салбий ўзгаришлар рўй беради.
-
2022-12-08 18:55:52+00:00
Совуқ ва энергия билан боғлиқ қийинчиликларни бир четга суриб турсак, умуман олганда, бу қиш қишдай бошлангани одамни жуда қувонтирди. Болалигимизда ҳар қиш қор кутардик, уч ой қор ичида яшардик, Янги йилда кўчалар қор бўлар. Шунга қор болаликдаги хотиралар, байрам, оила давраси билан ассоциация бўлиб қолган.
Охирги йилларда қишда ойлаб қор ёғмаслигига, бир қор ёғиб, икки ҳафта Қуёш чиқишига, сўнг қиш ойлари тугагач, баҳорда қор ёғворишига, хуллас, иқлим аномалияларига ўрганиб қолдик. Аммо бу йилги қиш бошланиши билан шахсан мени болаликка қайтарди. Томоша қилиб кўзим тўймаяпти.
-
2022-12-08 17:41:50+00:00
Мана бу инсайддан хурсанд бўлишниям, хафа бўлишниям билмайман.
Бир томондан, бозор нархларига аралашиш, нархларни регуляция қилиш яхши оқибатларга олиб келмайди, келажакда бошқа бир томонда кемтик чиқаради.
Бошқа томондан, шунча одам, амалдори, мансабдори, монополи, ҳар қандай иқтисодий қонун-қоидаларга тупуриб соққа қилаётганини ўйласанг, бензин нархи сунъий туширилиши билан кўп нарса ўзгариб қолмаса керак, халқнинг харажати бир муддат камайгани қолади.
Шунчаки каллага кеп қолган фикр.
-
2022-12-08 07:54:50+00:00
Ўзимга ёқадиган мавзу ва йўналишларни бирлаштиришни ёқтираман. Мана бу мақолада урбанистика ва антропологиянинг умумий жиҳатларини очиб беришга ҳаракат қилдим. Бунда шаҳар антропологияси бўйича хорижий нашрлардан фойдаланишдан ташқари, ўзимиздан ҳам мисоллар келтиришга ҳаракат қилдим.
Кечаги ва эртанги Тошкент. Ўзбекистон пойтахтининг муаммолари ва шаҳар антропологияси ҳақида
-
2022-12-06 05:52:27+00:00
Андижондамиз. Вилоят ҳокими Шуҳрат Абдураҳмонов журналист ва блогерлар билан бир мошинада, ҳангомалашиб кетяпти.
-
2022-12-05 12:38:05+00:00
Алкоголь ва тамаки бозорини тартибга солиш ҳамда виночиликни ривожлантириш агентлиги томонидан Миллий матбуот марказида «Мамлакатимизга ноқонуний равишда кириб келаётган контрабанда маҳсулотлари ҳамда яширин цехлар томонидан ишлаб чиқарилаётган контрафакт маҳсулотларининг мамлакат иқтисодиётига таъсири ҳамда инсон саломатлиги учун хавфи» мавзусида матбуот анжумани ташкил этилди.
Агентлик вакилларининг маълум қилишича, олиб борилган 50 дан ортиқ назорат тадбири мобайнида қонунга хилоф тарзда ишлаб чиқарилган 10 500 та алкоголь маҳсулоти, 1095 та шубҳали акциз маркали алкоголь маҳсулоти, 978 та акциз маркаси бўлмаган тамаки маҳсулоти, 16,5 тонна спирт контрафакт маҳсулотини сотиш ҳолатлари аниқланган. 63 та савдо нуқтаси кўздан кечирилганда 90 ҳолатда сохта акциз маркали ва 18 та ҳолатда умуман акциз маркаси йўқ тамаки маҳсулотлари сотувда эканлиги аниқланган.
-
2022-12-05 04:06:08+00:00
Қиш бошланиб, қор ёғиши билан газ танқислиги, свет ўчиши, уйлар исимаётгани билан боғлиқ хабарлар, шикоятлар яна авжига чиқди. Газ қуйиш шохобчаларида турнақатор навбатлар блогерларнинг норозилигига сабаб бўляпти.
Бундай норозиликлар қанча кўпаймасин, яқин орада соҳада ижобий ўзгариш бўлиши қийин менимча. Амалдорларнинг юлғичлигини, масъул ташкилотларнинг нокомпетентлигини четга суриб турсак, бунинг чуқурроқ сабаблари бор.
- совет даврида қурилган энергетика тизими барча республикалар умумий тизимга эга бўлишига мўлжалланган, шунингдек, харажат ўзини оқлашини назарда тутмаган эди. Бу тизим бузилиб кетди, аммо биз ҳалигача унинг қолдиқларида яшаб келмоқдамиз. Бу тизимни қўллаб-қувватлаб туриш йил сайин қийинлашиб боради;
- жаҳон миқёсида энергетика муаммолари кучайиб бормоқда, Украинадаги уруш аҳволни янада танглаштирди. Глобал муаммоларни инобатга олмай, шу аҳволда кетаверсак, икки омил бир-бирини кучайтириб, юлғичлик ва нокомпетентликка қўшилиб, жуда ёмон оқибатларга олиб келади.
Тизимни қайта кўриб чиқиш, қайта тузиш, бозор иқтисодиёти талабларига мослаш, яшил технологияларни жорий этиш, аҳолига энергияни тежаш қадриятларини сингдириш, хуллас, мувозанатга эришиш керак. Бунча ишни қилиш бизнинг шароитда жуда қийин - на компетент кадрлар, на халқнинг тоқати етади. Бу жараёнда нарх-наво кўтарилишини, бу эса халққа стресс, ҳукуматга янги бош оғриғи эканини инобатга олсак, ечими йўқ вазиятдамиз.
-
2022-12-04 18:03:34+00:00
Бу пайти эса Эрон ва Хитойдаги халқ намойишлари муваффақият қозонмоқда.
Эронда ахлоқ полицияси тугатилмоқда, мажбурий ҳижоб ўраш тартиби қайта кўриб чиқилиши айтилмоқда. Лекин ҳукумат исёнчиларга ён беришга мажбур бўлганига қарамай, протестларнинг қонунийлигини тан олмаяпти, улар ортида чет эл ташкилотлари турганини таъкидламоқда.
Хитойда Dynamic zero-COVID сиёсати бекор қилинмаяпти, лекин Урумчи, Чжэнчжоу, уларнинг кетидан Шанхай ва бошқа шаҳарлар карантин тартибини енгиллаштирди. Яқинда у тўлиқ бекор қилиниши мумкинлиги айтилмоқда.
Кўриб турганимиздек, ҳатто энг авторитар жамиятларда ҳам ҳукмрон табақа халқ билан ҳисоблашишга мажбур бўлади.
-
2022-12-04 14:37:50+00:00
Кирилл ёзувининг энг қадимги кўриниши. Ҳа, у пайдо бўлганида ҳозиргидай бўлмаган, анча фарқ қилган, ҳатто сўзлар орасида пробел, гаплар орасида нуқта деган нарса бўлмаган, сўзни сатрдан сатрга кўчиришда чизиқча бўлмаган (умуман пунктуация белгилари бўлмаган).
Яна бир гап. Кўплар кирилл алифбосини рус ёзуви деб ўйлайди. Аслида бу болгар ёзувидир. Айнан Болгария қироллигида бу ёзув ишлаб чиқилиб, истеъмолга киритилган. Суратдаги ёзув эса кирилл хатида ёзилган, санаси аниқланган энг эски ёдгорликдир. У 993 йилга оид бўлиб, болгар подшоси Самуилнинг қабридан топилган. Бугунги Македония ҳудудидан.
Яна бир гап, мабодо билмайдиганлар бўлса. Македонлар ҳам болгар тилида гапиради. Македон тили йўқ, болгар тилининг македон шевалари бор. Македония IX-XIV асрларда Болгария таркибига кирган.
Матнни ўқиш жуда осон: "Во имя отца и сына и стаго (святаго) доуха (духа) аз Самоил раб божий" ва ҳ.к. Давомини ўқишга ҳаракат қилиб кўринг ўзингиз.
"Ёзув тили нега бунчалик рус тилига ўхшайди?" деб ҳайрон бўляпсизми? Чунки қадимги Руснинг ёзма тили қадимги болгар тили бўлган. Ёзувда ишлатилган, рус черкови ҳали ҳам ишлатадиган "черков славянчаси" мана шу қадимги болгар тилидир. Рус ёзма тили кўп жиҳатдан қадимги болгар ёзма тили таъсирида шаклланган.
Бугун рус тили тарихи ҳақидаги баъзи тасаввурларингизни бузиб ташлашга эришган бўлсам, хурсандман.
-
2022-12-03 13:43:01+00:00
EurAsia Daily деган рус пропагандистик сайти Қозоғистонда Мустафо Чўқай деган миллий қаҳрамон борлигини кашф қилибди. Чўқай ўзбеклар учун ҳам миллий қаҳрамон эканлигини билса, буткул мазаси қочиб қолса керак.
Ўзи шу рус пропагандасини тушунмайман. Булар ҳам биз билган баъзи бир тоифаларга ўхшаб юз фоиз лоялликни талаб қилади: СССРни яхши кўриб, Путинни ёмон кўрсанг, хоинсан; СССРни ёмон кўриб, Путинни яхши кўрсанг ҳам хоинсан.
Шубҳадагиларни тортиб олиш учун мундай кенгроқ майдон берсанг, ўзингга фойда эмасми? Халқларнинг миллий қаҳрамонларига қарши кураш нимаси бўлди энди? Ўтмишда бўлари бўлди, тарихингизда ўрин тутган шахсларни, ўтмишдаги ғоявий курашлардан қатъи назар, ҳурмат қиламиз, дейиш қийинми? Нега ўтмишдаги ғоявий курашлар бугунги муносабатларга ҳам таъсир қилиши керак?
Рус пропагандаси жуда таъсирли, самарали дейишади, лекин муросасизлиги туфайли ўз аудиториясини жуда торайтиради. Фақатгина Россия империясини, СССРни, Путинни тан оладиган, ҳам империализмни, ҳам коммунизмни, ҳам путинизмни бирдай севадиган одамгина "яхши" ҳисобланади.
Масалан, АҚШ ўтмишда ҳинду ва қора танли лидерларга қарши курашган, лекин бугун уларнинг курашларини эътироф этиб, ўз ҳукуматининг хатоларини тан олади, бир замонлар душман бўлган шахсларни миллий қаҳрамон ҳисоблайди, бунинг ортидан ўзи атрофида кўпроқ одамни бирлаштиришга уринади.
Рус пропагандаси эса ўтмишни қайта кўриб чиқиш ўрнига ҳатто илгари нейтрал қаралган шахсларни душманга чиқаради, бу билан душманини кўпайтиради холос.
Россия Қозоғистонга тез-тез ғоявий ҳужумлар қилиб туради. Бунга жавоб ўлароқ Қозоғистон ўз нарративларини илгари суришга ҳаракат қиляпти. Қозоқларнинг бу тажрибаси бизга ҳам асқатиб қолади.
-
2022-12-03 11:34:54+00:00
Ўзбек прогрессофоблари (тараққиёт душманлари) бошқа жамиятдаги маслакдошларидан кўра анча пухта кўринади. Яъни бизнинг жамиятга ҳали кириб улгурмаган ғоя ва қарашларни бошиданоқ қоралаб, қора пиар уюштириб, илдизига болта уришга ҳаракат қилади. Бу пухталикми ёки бетоқатликнинг экстремал кўринишими, билмадим. Лекин феминизм атрофидаги баҳслар мисолида шуни кўришимиз мумкин.
Феминизм ҳаракатининг моҳияти озгина ўқиган-билган одамга жуда яхши таниш. Унинг инсониятнинг янги тарихидаги ўрни ҳам беқиёсдир. Унинг радикал қаноти ҳам бор албатта. Аммо клерикаллар шу радикал қанотни баҳона қилиб, жамиятимиз учун муҳим бир ғояни дискредитация қилишга уринмоқда.
Аслида улар ўзларига қарши кўп қўлланадиган приёмга мурожаат қилмоқда. ИШИД ва Толибон лидерларидан, агрессив дин тарғиботчиларидан радикал руҳдаги ўнлаб иқтибослар келтириб, "мана шуларни ҳимоя қиляпсан" дейиш мумкин (шундай қилинади ҳам). Лекин динчилар одатда "умумлаштирма, ҳамма унақа фикрда эмас" деб норози бўлади. Айтмоқчи бўлганим, феминистлар ҳам унақа фикрламайди. Мутлақ кўпчилиги унақа фикрламайди.
Ўзи Ўзбекистонда радикал феминизм йўқ. Ҳали аёлларнинг элементар хавфсизлиги таъминланмаган жамиятда феминизмнинг экстремал талабларига эҳтиёж йўқ, элементар ҳуқуқлар ва зўравонлик муаммоси кўтарилади кўпроқ. Шунга қарамай, юқорида айтганимдек, бу ғоя ҳаракат ўлароқ шаклланиб улгурмасиданоқ қуритишга интилишмоқда. Аёлларга нисбатан зўравонлик билан боғлиқ оммавий кейслар кун сайин кўпаётган, ҳатто ёш, ўқимишли зиёли йигитлар ҳам аёлларни уйдан чиқармаслик керак деган мафкурада собит турган жамиятда феминизмга қарши курашишни жамиятни тараққиётдан узоқда, турғунликда ва патриархатда ушлаб туришга қаратилган бузғунчи ҳаракат деб аташ мумкин. Лекин феминизм вужудга келганида Ғарбда ҳам бундай қаршилик жуда кучли бўлган, шунга аслида бу нормал ҳолат. Жамият шунақа ғоявий курашларда ривожланади. Юз йил олдин Ғарбда ҳам эркакларнинг кўпчилиги антифеминист бўлган, ҳозир эса буни эслаб, уялиб юришибди. Бизда ҳам шундай кунлар келади (юз йил кутмаймиз деб умид қиламан).
Қуйидаги скринда келтирилган ҳар бир иқтибосга қарши минглаб конструктив, таъсирли ва мазмунли иқтибосларни келтириш мумкин. У ер-бу ердан териб келинган беш-олтита иқтибосга қараб ҳукм ўқиб қўйиш зиёли одамга хос эмас. Шунга турли қарашларни (жумладан мени ҳам) ўқиб кўриб, хулоса қилишни тавсия қиламан. Сўзимни эса машҳур феминистлардан бири - француз адибаси ва файласуфи Симона де Бовуарнинг бугунги Ўзбекистон учун долзарб сўзлари билан якунлайман:
Аёлнинг кўзларига қанча ёш сиғиши мумкинлигини айтсам ишонмайсиз.
-
2022-12-02 05:59:02+00:00
Туркияда президент сайловига тайёргарлик аллақачон бошланиб кетди. Ҳозирча амалдаги президент Ражаб Тоййиб Эрдўғон яққол устунликка эга: бутун медиа қўлга олинган, мустақил ННО ва ташкилотлар жуда оз қолган, давлат ташкилотлари ва армияда лоял одамлар ўтирибди, қолаверса, сайловолди кампаниясида Эрдўғон давлат раҳбари сифатида қўлида мавжуд барча имконият ва ресурсларни ишга солади. Metropoll ўтказган сўровга кўра, унинг рейтинги 47,6 фоизни ташкил қилмоқда; ўтган йили бу кўрсаткич 39 фоизга тенг эди. Яъни, шиддатли инфляцияга қарамай, Эрдўғон, афтидан, фаол ташқи сиёсат ҳисобидан йил сайин тушиб бораётган рейтингларини яхшилаб олишга эришди. Қолаверса, MHP (Milliyetçi Halk Partisi) билан иттифоқликда ҳукмрон AK Parti (Adalet ve Kalkınma Partisi) энди диний риторика билан чекланиб қолмай, дунёвий консерватив миллатчи электоратни ҳам Эрдўғон томонга оғдира бошлади. Эрдўғон ва MHP лидери Девлет Бахчели иттифоқини "бир киши коалицияси" деётганлари бежизмас.
Бунинг фонида мухолифатда катта имконият борга ўхшамаяпти: нуфузли мухолиф медиа қолмаган, кенг оммани қамраб олувчи ташкилотларнинг аксарияти ёпиб ташланган, маблағ муаммоси бор, қолаверса, Эрдўғонга тенг кела оладиган мухолиф фигура ким бўла олиши ҳақида ягона фикр йўқ. Энг тажрибали мухолиф сиёсатчи, CHP (Cumhuriyet Halk Partisi) лидери Кемаль Киличдароғлу, афтидан, диний аудиторияни жалб қилиш учун давлат ишхоналарида ҳижобга рухсат беришни ваъда қилиб, иттифоқчиларини қўрқитиб юборди. Iyi Parti раҳбари Мераль Акшенер "қонаётган яралар билан шуғулланиш"ни маслаҳат берди ҳатто.
Бу пайтда Эрдўғон бераётган ваъдалар кўламини кўринг: умумий инфляция ва энергоресурслар қимматлашуви фонида электр энергия ҳисобларини тўлашга 32 млрд доллар ажратилади, бир неча ўн млрд доллар эвазига социал уйлар қурилади ва таъмирланади, миллионлаб одамлар муддатидан аввал пенсияга чиқарилади. Қолаверса, Эрдўғоннинг ташқи сиёсатдаги ютуқлари электоратни мафтун қилмоқда.
Дарвоқе, Эрдўғон фақатгина халқаро нуфузини мустаҳкамлаш учунгина Путин билан ўйин қилмаяпти; юқоридаги ваъдаларни бажариш учун арзон рус энергоресурсларига муҳтож бўлади.
Бунинг фонида мухолифат қўрқинчли инфляция, нарх-навонинг ошиб кетиши, суриялик муҳожирлар туфайли уй-жой қимматлашиб, меҳнат нархи арзонлашаётганини дастак қилиб олиб, Эрдўғоннинг сайловолди ҳаракатларига зарба бериши мумкин. Энг "эрдўғонпараст" вилоят, консерватизм маркази бўлмиш Газиантеп вилоятида аҳоли бугунги сиёсатнинг айнан шу жиҳатларидан норози. Лекин барибир кўпчилик AK Parti тарафдори ва Эрдўғонга овоз бермоқчи.
Bloomberg вакили Сельжан Ҳажаоғлу Эрдўғоннинг "юрак минтақаси" бўлмиш Газиантепда бўлиб, у ердаги аҳоли билан суҳбатлашиб, одамлар кимга овоз беришини ва бу одам нега Эрдўғон эканини тушунишга ҳаракат қилди. Қолган тафсилотлар шу ерда.
-
2022-12-02 04:22:01+00:00
Субъектив жамоаси бир неча марта консерватив аудиторияга ёқадиган мавзуларни кўтариб чиққанди (ва шу туфайли либерал блогерлар танқидига учраганди). Яқинда улар феминизм ҳақида қисқа видео қилиб, ўша аудиториянинг кескин норозилигига учради.
Унча чуқурлашмай, Ғарб билан боғлиқ, имижи булғанган ҳар қандай тушунчани қарғаб кетувчилар орасида номсиз оммадан ташқари, зиёлилар ҳам жуда кўплиги ачинарли. Салмон Рушдий таърифлаган "ўз эркини чеклаш учун намойиш қилаётган талабалар" эсга тушади беихтиёр. Илгариги замонда зиёлининг фарқи, ўзига хослиги таҳлил қила билиш, эшита билиш, бақир-чақир қилиб оломонга қўшилиб кетмаслик деб ўйлардим; ҳозир ундайларни деярли учратмаяпман.
Аслида субъективчилар учун бу яхши тажриба бўлиши мумкин: биринчидан, бир ерда қотиб қолмай, ҳар хил қараш ва нуқтаи назарларни ўрганишга ҳаракат қилишяпти; иккинчидан, консерватив аудиторияга ишониб қолиш хавфли эканини хулоса қилиб олса бўлади.
-
2022-12-01 15:06:32+00:00
Украинлар "нацист"ми? Украинада миллатчилик борми?
Рус пропагандаси бу айбловларни кўп ишлатади, украин пропагандаси эса инкор этади. Лекин ўзи миллатчилик доимо мавжуд бўлади, фақат кўриниши турфа хил бўлиши мумкин. Украинада қандай миллатчилик бор?
Тадқиқотчилар Олег Журавлёв ва илгари тилга олинган Володимир Ишченко Евромайдан иштирокчилари билан интервьюлар ўтказиб, қуйидаги хулосага келмоқда: Евромайданда шаклланган фуқаролик миллатчилиги доктринал эмас, воқеий эди, яъни бир конкрет воқеа атрофида вужудга келганди. Шунинг учун Евромайдан "миллати" вакиллари (яъни бу воқеаларда иштирок этганлар, мамлакат аҳолисининг 17 фоизи) тезда Евромайданга қаршилар ва иштирок этмаганларни ўзидан ажратиб, "ҳақиқий украинлар эмас" дея бошлади. Бунинг натижасида инклюзив (ҳаммани қамраб олувчи) бўлмиш фуқаролик миллатчилиги эксклюзив (гуруҳларни ажратувчи) хусусият касб эта борди. Бир сўз билан, Евромайдан украин фуқаролик миллатининг шаклланишига йўл очган бўлса ҳам, ҳали у пайтда унинг ичида тил, этнос, ҳудуд (ғарбий ва шарқий вилоятлар) билан боғлиқ бўлинишлар кўп эди.
Тадқиқот 2020 йилга оид. 2022 йилги воқеалар украин фуқаролик миллатининг шаклланишида янги босқич бўлди. Энди бу борада ҳам янги тадқиқотлар ўтказиш керак, шундагина хулосалар қилса бўлади.
Oleg Zhuravlev, Volodymyr Ishchenko. Exclusiveness of civic nationalism: Euromaidan eventful nationalism in Ukraine
-
2022-12-01 13:31:17+00:00
Mamlakatimiz yoshlariga ilm olish uchun yanada kengroq imkoniyat yaratish va ularning nazdida bugungi kun jamiyatida haqiqiy yetakchi kim ekanligini o'rganish maqsadida:
EVEREST o'quv markazi butun O'zbekiston yoshlari uchun "Haqiqiy lider kim?" mavzusida navbatdagi insholar tanlovi va grantini e'lon qiladi!🔥
Tanlov doirasida 10 nafar g'olibni aniqlab, ularga to'liq 2023-yil ya'ni 12 oy mobaynida EVEREST istalgan manzilida MUTLOQ BEPUL tahsil olish imkoni beriladi!
Insholar tanlovi ikki bosqichdan iborat:
1️⃣ Birinchi bosqich - 20.12.2022 sanasiga qadar da’vogarlar insholari qabul qilinadi va 40ta eng saviyali insho saralab olinadi!
2️⃣ Ikkinchi bosqich - 05.01.2023gacha saralangan 40 nafar da’vogar bilan suhbat tashkil qilinadi!
🏆 6-10 Yanvar oralig'ida esa 10 nafar g'olib, grant sohibi e'lon qilinadi!
👉 Insho shakli bu yerda!
P.S. 10 nafar TA'LIM GRANTI sohibi orasida siz ham bo'lishingiz tilakdoshimiz, azizlar!⛰️🚀
❗️🆕️ @EVERESTYUNUSOBOD da ham ochildi! ;)
Instagram | Telegram | YouTube ⛰️ Manzils
-
2022-12-01 09:13:50+00:00
Туризм вазирининг ўринбосари Бахтиёр Ибрагимовнинг фикрича, McDonald's тезпишар таомлар тармоғи 20-25 йиллар илгари Ўзбекистонга киришга ҳаракат қилган, кира олмаганига сабаблардан бири эса сомса каби ўзбек таомлари билан рақобатлаша олмайди (ёки рақобатдан қўрқади).
Ўзи ўзбек ошхонасини ортиқ даражада юқори баҳолаб юбориш нафақат кенг оммага, амалдорларимизга ҳам хосдир. Ҳар бир халқ ўз ошхонасини дунёдаги энг бой, энг мазалиларидан бири деб ҳисоблайди. Реалликка тик боқадиган бўлсак, ўзбек ошхонаси кўп жиҳатдан дунёнинг машҳур ошхоналарига ютқазади: баланс йўқлиги, сервировка яхши эмаслиги, "ресторанча" қиёфасининг шаклланмагани ва ҳ.к. Ҳали ўзбек ошхонаси том маънода ўз бозорини шакллантиришига, туристларга юқори сифатли ва арзон хизматлар таклиф этишига (туристлар олиб кириладиган оз сонли миллий ресторанлар жуда қиммат, арзон жойларда санитария талаблари ўлган), хуллас, McDonald's каби тармоқлар билан рақобатлашишига кўп бор. Одамлар миллий овқатларни кўп тановул қилишига сабаб инерция бўйича ўрганиб қолгани ва бозорда бошқа вариантлар камлигидир (лекин борлари ҳам яхшигина клиентура тўплаяпти).
Ошхонаси анча ривожланган ва дунёга танилган Туркия, Франция каби давлатларда ҳам McDonald's, Burger King, KFC мавжуд ва улкан клиентурага эга. Сабабини қуйида тушунтираман.
Сомса қанчалик зўр бўлмасин, бир киши ҳар куни сомса емайди, сомса еган одам ҳам баъзида бургер егиси келади. Сомса, бургер, ўзбек таомларининг кўпчилиги - ҳар хил турдаги овқатлар, бир киши ҳаммасига мижоз бўлиши мумкин, яъни бевосита рақобат вужудга келмайди.
Энди Ибрагимов кўтарган бошқа масалага келсак. Қайси давлатларда McDonald's йўқ ва бу туризмга зарар келтирмаяпти? Тармоқ кириб бормаган давлатлар рўйхати қуйидагича:
- Лотин Америкасида - Гайана;
- Африканинг кўпчилик давлати (Миср, ЖАР каби бой давлатлардан ташқари);
- Европада - Исландия;
- Осиёда - Яман, Ироқ, Эрон, Туркманистон, Афғонистон, Ўзбекистон, Қирғизистон, Тожикистон, Мўғулистон, Непал, Бангладеш, Мьянма, Лаос, Камбоджа, Вьетнам, Шимолий Корея;
- Океанияда - Папуа-Янги Гвинея.
Бу рўйхатда туризм гуркираган, иқтисодиёти ривожланган бирорта давлат кўрмаяпман (Исландия ва Вьетнам мустасно).
McDonald's ресторанлари энг кўп очилган давлатлар рўйхати эса қуйидагича (2021 йил маълумоти):
- АҚШ - 13 438;
- Хитой - 4 395;
- Япония - 2 941;
- Франция - 1 517;
- Канада - 1 452.
Хулоса: McDonald's ўзбек таомлари билан рақобатдан қўрққани учун эмас, Ўзбекистон иқтисодиёти ва, хусусан, туризми етарли даражада ривожланмагани, бозори кўтармагани учун бизга кириб келмаяпти. Унинг кириб келиши Ўзбекистонда соғлом иқтисодиёт ва харид қуввати кучли қатлам шаклланиб бораётганидан далолат беради, қолаверса, минглаб иш ўринлари яратилиб, McDonald's атрофида бошқа хизматлар вужудга келиб, иқтисодиёт янада ўсишига олиб келади, туристлар ҳам ўзига таниш брендларни кўпроқ кўрса, мамлакатга муносабатини ўзгартира бошлайди.
-
2022-12-24 20:05:20+00:00
Хоразм ва майя маданиятларини боғловчи нима бор? Аниқроғи, ким бор? Уларнинг тадқиқотчиси - бир киши.
Рус тарихчиси, этнографи ва тилшуноси Юрий Кнорозов Хоразм экспедициясининг доимий раҳбари Сергей Толстов қўлида таълим кўрган; 1947 йилда Қорақалпоғистон ва Хоразмда бўлиб, баъзи археологик ёдгорликларда бўлган, шунингдек, Шомуннаби зиёратгоҳини ўрганган, ҳатто у ҳақда мақола ёзган.
Кейинчалик Кнорозов майя маданиятига қизиқиб кетган. 50-йиллар бошида у майя ёзуви алифбо эмас, силлабик (бўғинли) эканини исботлаган. 1975 йилда майя қўлёзмаларининг таржималарини эълон қилди. Кнорозов методикаси ёрдамида кейинги йилларда майя ёзувининг барча ёдгорликлари ўқиб ўрганилди.
Редакция бу ажойиб олим ҳақида ҳужжатли фильм ишлаган. Маза қилиб кўрдим.
-
2022-12-24 12:51:08+00:00
Ўзбекистондаги 120 та ташкилотга “Ўзбекистон маданий мероси жаҳон тўпламларида” туркумидан мингдан ортиқ китоб-альбом топширилди.
Ўзбекистон маданий меросини ўрганиш, сақлаш ва оммалаштириш Бутунжаҳон жамияти томонидан Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Миллий кутубхонаси билан ҳамкорликда “Яхши китоб – сифатли таълим асоси” мавзусида инсонпарварлик акцияси ўтказилди. Шунингдек, “Ўзбекистон маданий мероси жаҳон тўпламларида” халқаро нашрининг тақдимоти ҳам ўтказилди.
Кутубхоналар, миллий маданият марказлари, музейлар ва олий таълим муассасаларининг 120 дан ортиқ вакили, олим ва тадқиқотчи иштирок этган тадбирда юқорида тилга олинган туркумнинг янги томлари тақдим этилди. Бу китобларни бепул олиш учун меҳмон ташкилотлар вакилларига сертификатлар ҳам топширилди.
Лойиҳага сўнгги олти йил давомида Eriell Group компанияси ҳомийлик қилиб келмоқда.
Батафсил
-
2022-12-24 05:10:33+00:00
Эндигина сўз эркинлиги индексида кўтарилдик деганда репрессив чекловлар қабул қилина бошланди. Майли, қонунийлаштирилган нарса атрофида баҳслашиш, судда ниманидир исботлаш мумкин, аммо блогер Абдуқодир Мўминовга ҳужум қилиниши, яъни қонундан ташқари қўрқитиш акцияси уюштирилиши хавотирли сигнал.
Ҳали маълумот кўп эмас, аммо бу оддий йўлтўсарларнинг иши эмаслиги тайин. Абдуқодирнинг яқинда президентга нисбатан айтган танқидларини инобатга олсак (танқид ҳам конструктив бўлмаганини тан олайлик, аммо ҳар қандай ҳолатда қонундан ташқарига чиқиб бўлмайди). Бу "юқори"дан буйруқми, пастдан ташаббусми, фарқи йўқ, иккиси ҳам қўрқинчли: эскича услубга қайтишни хоҳловчилар борлигини кўрсатади. Бу воқеа Расул Кушербоев депутатликдан кетган куни рўй бергани икки баробар ташвишли.
Лекин ўйлаб қоламан, нимага умид қилган эдик? Сиёсатдагилар бирдан ўйлаб, таҳлил қилиб, сўз эркинлигисиз ривожланиб бўлмаслигини тушунишиними? Йўқ, маълум босқичда "ўзгача фикрловчи хоинлар" паранойяси ривожланиш хоҳишидан устун келадиган кўринади. Ўн йилга бормаган ўзбек "илиқлашуви"дан хулосам ҳозирча шу.
Бу ҳолатни ўрганиб, қонуний чоралар кўрилишини кутиб қоламан. Эришилган озгина ютуқларни ҳам йўққа чиқариб, ортга кетиш фақат блогер-журналистларга эмас, бутун жамиятга, шу жумладан сиёсий элитага ҳам катта зарар келтиради: турли қатламлар, аҳоли ва ҳокимият ўртасида ўзаро ишонч йўқолади, соғлом баҳс майдони шаклланмайди, қўрқув ва аламзадалик кучаяди, бунинг бари иқтисодий фаровонлигимизда, турмуш тарзимизда салбий акс этади. Қарор қабул қилувчилар орасида буни тушунадиганлар топилади деб умид қиламан.
-
2022-12-25 16:09:19+00:00
2021 йилда "Кальмар ўйини" сериали жуда машҳур бўлди, трендга айланиб кетди, мемларга, ўйинларга, видеоларга, фанфикларга айланиб кетди. Бу жанрга (йўналишни бошлаб берган кино номи билан "қироллик ўйини" деб аталади) мансуб бошқа бир сериал ундан бир йил олдин чиққан эди. У "Кальмар ўйини"га нисбатан анча кучли, қизиқ ва оригинал чиққанига қарамай, унчалик машҳур бўлмади.
Японлар ўзи алоҳида дунё. Япон фильмлари, дорамалари (сериаллари), аниме, мангалари ҳар бири бир олам: мутлақо ақлга сиғмайдиган фантазиялар, сюжетлар, ниҳоятда қизиқ образлар. Японияда маданий продуктлар жудаям кўп ишлаб чиқарилади, уларни Япониядан ташқарида севиб кузатувчи каттагина аудитория бор, айниқса профессионал киночилар, мультипликаторлар орасида, хусусан, жуда кўп Голливуд режиссёрлари япон ҳамкасбларидан илҳомланади, лекин барибир Голливуд ё Болливуддай машҳур, оммабоп бўлмайди. Япон маданий контентининг ўзига хос эстетикаси, ақл бовар қилмас фантазиялари бунга сабабдир балки, ҳамма ҳам қабул қила олмас.
"Кальмар ўйини"дан бир йил олдин чиққан, жанри ва йўналиши ўхшаш бўлган япон дорамаси - "Алиса Чегараолдида" сериали мени ва менинг даврамдаги жуда кўп синефилларни мафтун қилиб қўйди. Сюжет сизга анча таниш туюлиши мумкин: юзлаб одамлар аллақандай ярим виртуал, ярим реал шаҳарга тушиб қолади, ҳаммага чекланган яшаш кунлари берилади. Бу кунларни узайтириш учун шаҳар ичида юриб, турли ўйинлар ўйнаб, янги кунларни ишлаб топиш керак. Ўйинда ютган яна бир неча кун яшайди, ютқизган ўлади. Ўйинлар жудаям оригинал, ҳаяжонли, динамикали тасвирланган, сюжет сир-синоатга, интригага бой.
Айтгандай, бу сериал ҳам Netflix'ники.
2020 йилги сериални нега эслаб қолдийкин, деб сўрарсиз. Чунки яқиндагина унинг 2-сезони чиқди! Барча муҳим ишлар, соққа топиш дарди, ўз устимда ишлаш, жамиятни қолоқликдан қутқариш муаммолари йиғиштирилиб, бир иш куни (8 соат) шунга бағишланади.
Хуллас, ёрворадиган сериал. Япон оммавий маданияти ишқибозларига қатъиян тавсия этилади.
Биринчи сезондан бошланг.
+18
-
2022-12-26 12:51:48+00:00
Суддан чиқиб тадбирга югурдим. Бирровчидай бўлиб қолдим менам.
-
2022-12-26 11:11:00+00:00
Биздаям судга шунча журналист келаркан.
-
2022-12-26 11:08:52+00:00
Шу ердамиз.
-
2022-12-27 19:46:34+00:00
Ниҳоят!
Шунча азоб, шунча ҳужжатбозлик, шунча кутишдан сўнг охири эълонни чиқаришди.
Қолиб кетиб, қор ёғиб, устидан тупроқ тортиб юборилган ишни битирадиган кунлар ҳам келиб қолди. Январда диссертация ҳимояси.
-
2022-12-27 13:56:02+00:00
Ўзбек ошхонаси нега топ 50 даям йўқ? Бунга ким айбдор? Ўзбек ошхонасидан бехабар хорижликларми ёки яхши пиар қила олмайдиган бизми? Ўзбек ошхонасига ортиқча баҳо берворишимизми ёки бошқа сабабми?
Хуллас, ўзбек ошхонаси мазали бўлишига қарамай, сервировкаси, пиари, муҳими, баланси яхши эмас. Бундан ташқари, анча консерватив, турк ёки озарбайжон ошхонасидай таомларни товлантириб ташлайдиган ошпазлар бизда йўқ.
-
2022-12-27 13:25:02+00:00
Бугун Сенатнинг ўттиз олтинчи ялпи мажлиси ўз ишини бошлади, унда давлат бюджети масалалари ҳам кўрилди.
Айтилишича, бюджет бўйича қонун расман киритилишидан олдин ўтказилган ўрганишлар асносида ҳукумат, вазирлик, идоралар, маҳаллий кенгашларнинг ҳам фикри олинган.
Бунинг юзасидан Сенат раиси Танзила Норбоева ўз фикрларини билдириб ўтди:
Жумладан, йил давомида олиб борган ўрганишлар давомида аниқланган масалалар Давлат бюджетида инобатга олинган.
2022 йилда сенаторлар ҳудудларни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш, аҳолининг эътирозларига сабаб бўлаётган масалаларни ўрганиш давомида 2,5 трлн сўмлик мингга яқин муаммоли масалани аниқлаган. Улар орасида канализация тармоқларини қуриш ва таъмирлаш, аҳолига тиббий хизмат сифатини ошириш кабилар асосий ўрин тутади. Бу масалалар ҳукуматга киритилган.
Сенатнинг бу таклифлари инобатга олиниб, бу муаммоларни ҳал қилиш учун 800 млрд сўмга яқин маблағ ажратилиши белгиланди ва маблағ муҳокама қилинаётган 2023 йилги давлат бюджетида акс эттирилди.
Ҳамкорликдаги материал
-
2022-12-27 11:15:18+00:00
Юқоридаги тавсияга кўра сураётганлар, қизил паспортга қўшиб кредит карта ҳам оволишни унутманг. Бошида жуда керак бўлади.
Илк маротаба "Агробанк" АТБ Humo-Visa кобейж карталари орқали кредит ажратиш имконияти йўлга қўйилди.
Ушбу картанинг афзалликлари:
🔹Humo, Visa ва UzCard тўлов тизимларида тўловларни амалга ошириш;
🔹Хорижда Visa тўлов тизимида кредит карталардан тўловларни амалга ошириш имконияти;
🔹Humopay тизимида тўловларни амалга ошириш;
🔹Ҳар қандай мобил илова орқали онлайн тўловлар амалга ошириш;
🔹NFC ёрдамида контактсиз тўлов.
Батафсил
Реклама
YouTube | Facebook | Instagram
-
2022-12-27 09:21:30+00:00
Мана, Янги 2023 йил кириб келишига ҳам саноқли кунлар қолди. Ҳаммаёқда байрамона кайфият, кўчалар безатилган, эринмаганлар уйларини ҳам безатган, болалар совға кутган, нафақат болалар, катталар ҳам – хуллас, байрам, қувонч, хурсандчилик (“ҳаммага шоколаддан, мармеладдан”, дейди-ку қайсидир бир эски эртак-фильмда, худди шунақа). Мана шундай бир юқори кайфиятда одамлар йил якунларини сарҳисоб қила туриб, бир-бирига бир нарсалар тавсия қилади, айтади, маслаҳатлар беради – яхши бир анъана-да бу ҳам. Фурсатдан фойдаланиб, мен ҳам 2022 йилда кўрган-кечирганларимдан хулоса қилган ҳолда, ёш укаларимиз ва сингилларимизга бир маслаҳат бермоқчиман:
СУРИНГЛАР! Ҳали ҳам қизил паспортингиз йўқ бўлса, бугундан кечиктирмай унга ариза беринг. БИРИНЧИ ИМКОНИЯТ БЎЛИШИ БИЛАН СУРИНГЛАР!
-
2022-12-28 13:06:02+00:00
15… 18…
Худо кўрсатмасин, рақамлар яна ўзгариши мумкин. 18 нафар боланинг ўлими катта фожиа. Лекин ҳалиям «алоқадорликда гумонланиб, ҳибсга олинди…» деган хабар йўқ. Шунчаки «ишдан бўшатилиб, ҳайъат йиғилишида кўриб чиқилади», дейилиши муносиб жазо эмас.
Агар жазо муқаррар бўлганида, жазолашни хоҳлашганида шу дорининг шу сериясини сотувга чиқишига рухсат берган, қўл қўйган раҳбарларни ишхонасидан қўлига кишан солиб, олиб чиқиш мумкин эди.
Ҳали уч ой ҳам бўлмади, Гамбияда 66 нафар бола айнан йўтал дориси ва унинг таркибидаги этиленгликоль моддасидан заҳарланиб вафот этгани ҳақида хабар чиққанига. Воқеалар жудаям ўхшаш. Бизда ҳам худди шундай бўлди: Ҳиндистоннинг дори фирмаси, таркибидаги заҳарли модда ҳам бир хил.
Фирма ва дори номини ўзгартириб, қолоқ ва коррупцияга ботган давлатларга ўтказаётгандек худди.
Гамбиядаги ҳолат бўйича Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти ўзига аъзо давлатларни огоҳлантирган бўлса керак. Идеалда огоҳлантириши, огоҳлантирмагандаям ўзимизнинг масъуллар бу хабарни эшитиб, сал эҳтиёткор бўлиши керак эди.
Бизда эса ундай бўлмади. Бўлмаса ҳам керак. Ҳамма масъулият ўзимизда қолган. Гўё атрофингда хавф-хатар кўп, сен эса эҳтиёткор бўлиб, бутун ақл-заковатингни ишлатиб, оилангни соғ-омон олиб чиқишинг керак. Ҳеч кимга ишонмай. Врачгаям, фармацевтгаям. Ўзинг учун ўзинг курашишинг керак.
Бир врач ёзган дорини имкон борича яна бир бошқа врачдан тасдиқлатиб олинг. Интернетда шу дори ҳақидаги изоҳларни, йўриқномасини ўқинг. Сақлаш муддатига қайта-қайта қаранг. Сироп бўлса, тиниқлигини текширинг. Ҳеч қачон дорихоначи билан маслаҳатлашиб, болаларингизни даволаманг. Оддий шамоллаш ёки йўтални табиий усуллар билан даволашга ҳаракат қилинг. Тиббий билимларингизни ошириб боринг. Дори фирмалар билан ишлайдиган врач сизга «фойдасиям йўқ, зарариям йўқ» дориларни ёзишга қўрқсин. Ҳар бир дорини нимага, қанча вақтга деб эзмаланиб сўранг. Дорихонадан олиб келгач ҳам, қайта текширинг: йўриқномаси, сақлаш муддати…
Новокаининг ўрнига адашиб, лидокаинни мушак орасига юборган ҳамшира ёки врачнинг ёзувига тушунмай, бошқа дори бериб юборган дорихоначи (бу воқеаларнинг ҳаммаси ўлим билан тугаган эди) ҳақидаги хабарлар эсингиздадир.
Эҳтиёткор бўлинг. Айниқса, болаларга дори беришда икки-уч карра эҳтиёт бўлинг.
-
2022-12-28 12:40:33+00:00
5 мингдан ортиқ маҳаллада инфраструктурани яхшилашга пул ажратилмоқда
Бугун Сенатнинг ўттиз олтинчи ялпи мажлиси давом этди. Унда раис Танзила Норбоева маҳаллалар инфратузилмасини янада яхшилаш бўйича белгиланган лойиҳалар юзасидан фикр билдирди:
Давлат раҳбарининг 2022-2023 йилларда маҳаллалар инфратузилмасини янада яхшилашга оид қарорига кўра, 5 300 та маҳаллани янада обод қилиш, хусусан уларда ички йўллар, мактаб, боғча каби муҳим ижтимоий объектлар ҳолатини яхшилаш ва бугунги кунда кўпчиликнинг ташвишига сабаб бўлаётган долзарб муаммолар – электр, газ, сув таъминотини талаб даражасида йўлга қўйиш мақсад қилинди.
Ҳудудлар манфаати нуқтаи назаридан Сенат Кенгаши қарори билан бу борада белгиланган лойиҳалар ижросини назорат қилиш чора-тадбирлари тасдиқланди. Ноябрь ойидан бошлаб сенаторлар бириктирилган ҳудудлардаги маҳаллаларда аҳоли билан учрашди.
Мазкур йўналишдаги лойиҳаларни ўз вақтида молиялаштириш учун республика бюджетидан маҳаллий бюджетларга 1,7 трлн сўм маблағ ўтказилган. Умуман икки йил давомида (2022-23 йй.) мазкур мақсадларга 7 трлн сўмдан зиёд маблағ ажратиш назарда тутилгани ҳам белгиланган ишлар кўлами қанчалик кенг эканлигини англатади.
PS: бу маҳаллалар рўйхати ҳам тақдим қилинса, яхши бўларди. Уларни олдиндан билиб, амалга ошириладиган ишлар сифатини назорат қилишга Сенатга жамоатчиликнинг ўзи “ёрдамлашиб” юборарди. Коррупция ва масъулиятсизликнинг олдини олишнинг яхши чораси.
Ҳамкорликдаги материал
-
2022-12-30 03:27:02+00:00
Олдинроқ Ўзбекистон матбуот индексида сезиларли кўтарилганини ёзгандим (ундан кейин бўлиб кетган ишлардан сўнг бу мақтанадиган нарса бўлмай қолди).
Аммо Ўзбекистон бу йил бошқа рейтингларда ҳам кўтарилибди. Масалан, GovTech Enablers Index'да давлат хизматларидаги инновациялар бўйича 65 поғонага, GovTech Maturity Index'да 37 поғонага юқорилабди. Эринмаганлар бошқа рақамларни бу ердан топади.
Интернет охирги йилларда яхшиланиб, арзонлади. Кўп хизматлар осонлашди, анча ишни онлайн битиряпмиз. Бу ютуқларни тан олиш керак. Лекин бу бизнинг саъй-ҳаракатимиз натижасими ё тараққиётдан қочиб кета олмаяпмизми? Буни чуқурроқ ўйлаб кўриш керак.
-
2022-12-30 18:23:33+00:00
Буни йилнинг энг зўр қўшиғи деб эълон қиламан. Клипига, актёрларига, мусиқасига Оскар, шеърига Нобель, ғоя муаллифига сумалак ва ёғ бериш шарт.
Украинлар пафосга кам мурожаат қилиб, ўйин-кулги, ҳазил-ҳузул билан пропаганда урушида соф ғалаба қозоняпти. Жиддий ва маъюс башаралар учун мастер-класс.
-
2022-12-30 16:12:19+00:00
Йил ҳам тугай деб қолди. TGStat ҳисоблашича, 2022 йилда каналдаги қайдлар 4,4 миллиондан кўпроқ ўқилибди. 25 мингдан кўп улашилибди. Кунига ўртача 2 тадан кўпроқ пост ёзарканман. Бу битта тузуккина оммавий ахборот воситасининг кўрсаткичлари. ОАВ кўпроқ контент яратиб шундай натижа қилишини инобатга олсак, ўқувчиларим меҳнатимни қадрлар, эринмай ўқиб борар экан.
Кузатаётган барчага раҳмат!
-
2022-12-31 16:24:26+00:00
2019 йил охирида йил сарҳисобини қилиш одатини бошлаган эдим. Аммо 2020 йил омадсиз келиб (фақат мен учун эмас, бутун дунё учун), бу нарса қолиб кетганди. Орадан уч йил ўтди, дунё тўлиқ ўнгланмади, лекин шу шароитда яшашни ўргандик. Энди эски одатларга қайтаверсак бўлади.
Аслида йил сарҳисоби нима? Эришилган ютуқлар, топилган пул билан мақтанадиган матнми? Билмадим, ҳамма ҳар хил тушунади. Лекин мен бу йил жуда катта, мақтагулик ишлар қилмадим: бир йиллик фаолиятдан сўнг Bugun.uz'дан бўшадим, узоқ йиллардан буён биринчи марта бир неча ой ҳеч қандай нашрда ишламай, журналистикадан дам олдим. Ундан кейин қайтишга уриндим, аммо нимадир ўхшамади, нимадир ёқмади. Шунда журналист эмас, медиа соҳасида эксперт бўлиб ишлашга қарор қилдим. Назаримда, шунақа даражага етиб қолдим, узоқ йиллик тажрибам бор аллақачон. Ҳали бу соҳада ҳам катта ютуққа эришганим йўқ, лекин бошладим. Ким билсин, балки келаси йил Bugun.uz'дан кетиб, фаол журналистикадан экспертликка ўтганим зўр натижа берди деб ёзарман, балки фаол журналистикага қайтарман.
Узоқ йиллар чанг босиб ётган диссертациямни ҳам шу йил ҳимоя қиламан дегандим, аммо, буни қарангки, бу иш ҳам чала қолди: ОАК амал-тақал қилиб йилнинг охирига эълон чиқариб берди, ҳимоя 2023 йил бошига қолиб кетди. Буни ютуқ деб баҳолаш керакми (умуман ҳимоя аниқ бўлганини) ёки омадсизлик (шу йили битмаганини)? Қандай қарашга боғлиқ.
2019 йилги сарҳисобимда "Асанов формати" каналини очиб, ўстириб, тўлақонли ресурсга айлантирганимни ёзган эканман. Бу йили бир неча ой уйда ўтирганим, медиада ишламаганим ҳисобига шу каналга яна бироз жон бағишладим, деб айта оламан. 2020 ва 2021 йилларда канал иккиламчи планга чиқиб қолганди: вақт йўқлиги ҳам, коронавирус стресслари ҳам таъсир қилганди бунга. Бу йилнинг иккинчи ярмида, каналда фаоллашиб, яна аудитория билан алоқани ҳис қилдим, қаламим борлигини эсладим, канал мен учун кўп маъно англатишини хотирладим: фаол блогерлардай асосий ишим, даромад манбаим бўлмагани билан, менга ўзига яраша шуҳрат, обрў, мухлис, шогирд келтирган, фикримни айта оладиган платформа бу.
Бу йил мен учун мулоҳаза йили бўлди, десам бўлади. Бизнес-гуру ва мотиваторларнинг гапи бор-ку, ўзингга ишон, ёрвор, эринма, деган. Ўзимдан ёшроқларга маслаҳат: бу кураш ҳеч қачон тугамайди. Сохта гурулар айтгандай, бирдан барини енгиб, бир умрга зўр бўлиб кетмайсиз. Ҳаёт йўли жуда ўнқир-чўнқир. Эринчоқлик, тушкунлик, ишончсизликни енгиб ўтиб, нимагадир эришганингиздан сўнг бунинг бари яна қайталанади, йўлингиздан қандайдир омадсизлик чиқади, яна тушкунликка тушасиз, яна қувонасиз... Ҳаёт мана шу мураккаблиги билан ҳам тотли.
Мен ҳам, шунча ёшга кириб, ҳалигача ўзим билан курашаман. Ҳалигача ишончсизликдан, эринчоқликдан азият чекаман, келажагимни ўйлаб хавотирланаман, режалар тузаман, бирига эришаман, бирига эришмайман. Хуллас, умрбод курашишга тайёр туринг. Муҳими муваффақиятга эришиш эмас, умуман ҳаётни мазмунли ўтказишга уриниш, умуман шу нарсани тушунишдир.
Мен ҳам бу йил анча бўш вақтим бўлгани туфайли бу ҳақда кўп ўйладим ва ўзига яраша хулосалар қилдим. Тинимсиз курашдан безган ақлимга бироз эрк ва дам бердим.
Бунда менга саёҳатлар ёрдам берди. Шу маънода бу йил саёҳатлар йили ҳам бўлди. Йўқ, чет элма-чет эл айланиб юрганим йўқ. Уч-тўрт давлатда бўлдим, лекин асосан Ўзбекистонда кўп айландим. Деярли ҳар бир минтақада бўлдим. Тоғларга чиқдим, кўлларга бордим. Хуллас, қўлдан келганча айландим. Бу фойдали бўлди.
Энди келаётган йилда ўхшамаган ишларни ўхшатишга, хатолардан хулоса қилишга, ҳаётга кўпроқ мазмун ва ҳаракат қўшишга ҳаракат қиламан.
Янги йилингиз билан, дўстлар. Ким нишонлаши, нишонламаслигидан қатъи назар, бу сарҳисоб учун бир марра. Энг камида шу маррадан омадли ўтволинг ва янги марраларга интилинг.
-
2022-12-31 08:19:02+00:00
Аксар демократик давлатларда (лекин ҳаммасида эмас) ҳукуматни ғолиб партия ёки коалиция шакллантиради. Айтайлик, экологияга бефарқ бўлмасангиз, яшиллар партиясига аъзо бўласиз (ёки шунақа партия тузасиз), партиянинг сиёсий фаолиятида қатнашасиз, сайловда фаол иштирок этасиз. Партиянгиз парламентда етарлича ўрин эгалласа, сўнг аъзолардан вазирлар тайинланади, шулар орасида экологик секторга жавобгар сифатида табиатни асраш вазири бўлишингиз мумкин. Сиёсий партиялар, сиёсий фаоллик мана шунинг учун керак.
Ўзбекистонда эса бундай механизм ишламайди. Вазирлардан бирортаси бирор партияга аъзо ҳам бўлмаса керак. Шунчаки маълум "круг" бор, унга "ишонч" қозонган одамлар кириб, у мансабдан бу мансабга ўтиб юраверади. Бу жамиятимизда сиёсий фаоллик ва социал мобиллик жудаям пастлигидан далолат. Бундай ёпиқ тизимда яхшиланиш нари борса ўша кругга адашиб ўқимишли, дунёқараши кенг одамлар кириб қолишидан келиб чиқади. Аммо ёпиқ тизим доим ҳам тўғри танлов қила олмайди, тўғри танладим деганда ҳам кенг омманинг реал хоҳиши, эҳтиёжи, вазияти ва аҳволини илмий ўрганмай туриб, иш олиб бормайди.
Хуллас, нима демоқчилигимни тушундингиз. Байрам куни кайфиятни бузмайлик, қани дастурхонга қаранглар.
-
2022-12-31 03:51:01+00:00
Жиззах марказида мана шунақа хиёбон бор. Дидсиз безакларни ва сояли дарахтлар камлигини айтмаса, пиёда сайр учун яхши, сокин жой. Бундай пиёда кўчалар барча шаҳарларга зарурлигини Жиззах мисолида кўрсак бўлади: одамлар сайр қилиб юрибди, кимдир гаплашиб ўтирибди, кимдир велосипед ва самокатда учяпти (велопрокат яхши йўлга қўйилган экан). Дарахтлар кўпайтирилса, бироз дид қўшилса, яхши жой бўлади.