-
2023-02-01 16:00:00+00:00
Магілёўскія мяшчане знішчаюць маскоўскі гарнізон у 1661 годзе. Экспазіцыйная вітрына ў Магілёўскай ратушы.
-
2023-02-02 17:30:00+00:00
Bo ja tabie s pad szubienicy każu Narodzie, szto tahdy tolko zażywiesz szczaśliwo kali nad taboju Maskala ŭże nie budzie
Бо я табе з-пад шeбеніцы кажу, Народзе, што тагды толькі зажывеш шчасліва, калі над табою Маскаля ўжэ не будзе
Jaśko haspadar s pad Wilni (Kastuś Kalinouski) / Кастусь Каліноўскі
-
2023-02-06 18:52:36+00:00
😄 Ці Наваградскі раённы выканаўчы камітэт будзе прызнаны экстрэмісцкім, калі праект помніка Міндоўгу прафінансуе "экстрэмісцкая" арганізацыя?
-
2023-02-07 18:55:24+00:00
Замест Вітаўта вуліца Маркса, або савецкая (камуністычная) прапаганда ў штодзённым жыцці ў Беларусі
Гэта можа падавацца дзіўным, але нават сёння хапае людзей, якіх сыходзячы з розных прычын адмаўляюць відавочную сувязь савецкай і лукашэнкаўскай прапаганды ды сістэмы. Гэта тычыцца таксама тапанімічнай прапаганды (помнікі, плошчы і вуліцы Савецкія, Леніна, Калініну, Дзяржынскага і іншыя) пра што нагадвае палітолаг Павал Усаў.
-
2023-02-08 20:30:00+00:00
А вось поўны здымак. Дэпутаты Галіна Сямдзянава, Аляксандар Лукашэнка, Яўген Новікаў, Зянон Пазняк у Вярхоўным Савеце, 1991 год.
Тая самая Галіна Сямдзянава, якая 24 жніўня 1991 года ўнесла нацыянальны беларускі бел-чырвона-белы сцяг у залю пасяджэнняў Вярхоўнага Савета.
-
2023-02-10 15:30:00+00:00
Рыгор Барадулін “Майдан празь вякі прывітае быліна…”
Сплыве па Дняпры
Набрыдзь,
Навалач,
Хлюсь.
Майдан празь вякі
Прывітае быліна.
Ня схіліць чало
Спадарыня Беларусь,
Незалежная, як жыцьцё,
Нэнька Украіна.
10 лютага 2014 году
-
2023-02-11 18:11:25+00:00
Беларусь перадусім!
Беларусь, хай слова гэта
Будзіць новы дух між нас.
Нам дабро яе — во мэта
і найвышшы нам паказ.
Ні сьляза, ані стагнаньне,
Ні пакора, ані страх,
Толькі праца і змаганьне
Гэта наш да мэты шлях.
Беларусі сын ніколі
Не зрачэцца сваіх праў.
Знойдзе дужасьці даволі,
Каб нявольнікам ня стаў.
Дык ці ў шчасьця дзень пагодны,
Ці у бурым дні благім
Знайма першы кліч народны:
Беларусь перадусім!
Неафіцыйны гімн беларускай моладзі ў Заходняй Беларусі. Аўтар: Альбін Стаповіч (1894-1934).
-
2023-02-12 22:03:00+00:00
Нічога няма дзіўнага ў падабенстве разважанняў гендарных філёсафіняк і бальшавіцкіх прапагандыстаў - паўсюль у нацыянальных імкненнях яны бачаць сабе пагрозу. І Шпарага і азаронак карыстаюцца адзіным папулістычным прыёмам: «як што не па мне - буду зваць гэта нацызмам/расізмам/сатанізмам (патрэбнае падкрэсліць альбо дадаць)». Адзін да аднога гэтыя марксісцкія паплечнікі куды бліжэй у сваёй далёкасці ад нацыянальных беларускіх арыентыраў. Чакаем калі ўжо яны адмовяцца насіць порткі каб не быць як гітлер.
-
2023-02-13 13:59:59+00:00
Верш Максіма Танка “Ты чуеш, брат?”
-
2023-02-14 16:30:00+00:00
“Беларусь перадусім”
Што цікава ва ўсёй гэтай гісторыі асабіста мне – гэта наша палітыка памяці. Дакладней яе неіснаванне як такой. Што мы ведаем ці хочам ведаць пра перыяд гісторыі Беларусі 30-40-х гг. ХХ ст., што магло б не патрапляць ці абмінацца школьнымі падручнікамі гісторыі?
Вось маем да прыкладу слоган, прапанаваны беларускім паэтам і музыкам, каталіком і хрысціянскім дэмакратам, братам вядомага паэта Казіміра Сваяка Уладзімірам Загорскім (у сапраўднасці Альбін Стаповіч). Гэты слоган з’яўляецца ў адным з ягоных вершаў, пакладзеных ім самім жа на музыку і выйшаўшым у спеўным зборніку 1935 г., неўзабаве па смерці аўтара. Аўтар жыў і тварыў у Заходняй Беларусі ў міжваенны перыяд. Яшчэ адна тэма, якая не надта трапляе ў беларускія падручнікі гісторыі. Ці быў аўтар беларускім патрыётам? Так, быў. Ці быў ён беларускім нацыяналістам, які адстойваў правы беларускай нацыі на крэсах другой Рэчы Паспалітай? Так, пагатове. Ці быў потым гэты песня-верш прыняты ў якасці гімна нацыяналістычнай і патрыятычнай арганізацыяй Саюз беларускай моладзі ў 40-я гг.? І гэта праўда. І якая з таго выснова, людцы добрыя? Што аўтар нацыст і вершы ягоныя нацысцкія? Што ўсё, што закранае рука нацыяналістаў і калабарантаў – гэта аўтаматычна нацызм? ЦІ што кожны нацыяналізм – гэта нацызм? Ці што быць нацыяналістам – гэта шкодная справа пры кожным раскладзе? І мы так вырашылі, бо самі мы цяпер лібералы? Ці нашчадкі камуністаў-інтэрнацыяналістаў? Ці мы за рускі мір і “правільны” славянскі нацыяналізм без вашых мясцовых нацызмаў? Калі мы спрабуем разважаць пра мінулае, ці не варта пры гэтым даваць рады сваёй уласнай ідэалагічнай пазіцыі?
Беларуская гісторыя ХХ ст. моцна палітызаваная: у нас няма аб’ектыўнай ацэнкі і палемікі наконт трагічных падзей 40-х гг. і спроб часткі нацыянальна-патрыятычных сіл аднавіць у нейкім выглядзе беларускую дзяржаўнасць пад началам трэцяга Рэйху. І часта таму мы замест таго, каб нешта аналізаваць, звяртаемся да штампаў афіцыйнай прапаганды: усе яны там нацыстыя і калабаранты, усе ворагі беларускага народа, а разам з імі і ўся культура, якой яны карысталіся. Аляхновіч і Арсеннева, а разам з імі і небарака Стаповіч. Але, даруйце, разам з нацызмам мы не спалілі кнігі Ніцшэ і оперы Вагнера, пагатове яны іх стваралі нават задоўга да прыхода Гітлера да ўлады. Мы нават не адмаўляемся чытаць раманы Кнута Гамсуна ці філасофскія творы Марціна Гайдэгера, хаця ўжо хто былі адкрытымі нацыстамі, як не яны? Якім чынам словы беларускага паэта-патрыёта з сярэдзіны 30-х у міжваеннай Польшчы раптам ператвараюцца ў нашай свядомасці ў ледзьве не нацысцкі гімн? Гэта цікавае ідэалагічнае скажэнне.
Больш у запісе Паўла Баркоўскага
-
2023-02-16 13:30:44+00:00
Адзінай мэты не зракуся,
і сэрца мне не задрыжыць:
як жыць – дык жыць для Беларусі.
А безь яе – зусім ня жыць!
Ларыса Геніюш
-
2023-02-18 15:01:05+00:00
Беларусь — не Ірляндыя
— Цяпер некаторыя публіцысты, якія дыскутуюць на гэтую тэму, якраз спрабуюць навязаць Беларусі ірляндзкую мадэль разьвіцьця. Гэта відавочная мэтадалягічная і тыпалягічная хіба. Людзі як бы ня бачаць, што яшчэ мільёны людзей у краіне валодаюць беларускай мовай і называюць яе роднай. Таксама мільёны людзей зьяўляюцца білінгвамі. У Беларусі ёсьць свая літаратура, Акадэмія навук, акадэмічныя гуманітарныя інстытуты, энцыкляпэдыі, слоўнікі, тысячы навуковых манаграфій, мільёны тамоў беларускіх кніжак у бібліятэках, многія традыцыйныя і электронныя СМІ выходзяць па-беларуску. Існуе цэлы кантынэнт сваёй культуры — і ўсё па-беларуску. Здавалася б, нават школьнік зразумее, што Беларусь зусім не Ірляндыя. І тым ня менш вельмі настойліва праводзіцца думка, што беларусы могуць лёгка адмовіцца ад сваёй мовы і пабудаваць моцную расейскамоўную нацыю. Практычна вы ўжо адказалі на гэтае пытаньне, але яшчэ раз паўтарыце для нашых чытачоў і слухачоў: ці падыходзіць ірляндзкі варыянт для Беларусі?
— Тут, як кажуць ангельцы, nothing’s the same. Няма нічога падобнага. І чыста вонкава падаецца: ну вось глядзіце, ірляндцы размаўляюць амаль усе па-ангельску, але тым ня менш зьяўляюцца ірляндцамі, і можна такім жа чынам і нам зрабіць. Можна працягнуць далей. Шмат якія моманты ў гісторыі Ірляндыі сапраўды падобныя да Беларусі і наадварот, але ёсьць вялікая колькасьць адрозьненьняў, адрозьненьняў прынцыповых, на якія звычайна ўвагу не зьвяртаюць.
Я вось перайду на ангельскую мову і скажу, што Ireland is Island — Ірляндыя гэта выспа, а Беларусь — не. І вось таму, што ірляндцы ўтварыліся на высьпе, што прыродныя межы супадалі з этнічнымі, ідэнтычнасьць там зусім іншая. Вось у чым справа. Да гэтага трэба дадаць, што ірляндцы шмат стагодзьдзяў змагаліся за сваю незалежнасьць, і ангельцы заўсёды для іх былі чужымі. Ангельцы — гэта тыя, хто прыйшоў на выспу здалёк, іншыя людзі.
А пачынаючы з XVI стагодзьдзя, вельмі дакладныя адрозьненьні былі і рэлігійныя. Калі ты ірляндзец — ты каталік, калі каталік — ты ірляндзец. І гэта таксама будавала іншы тып ідэнтычнасьці, непадобны на беларускі, бо ў беларусаў на працягу колькіх стагодзьдзяў не было адзінай царквы, няма яе і сёньня. Рэлігія ня можа стаць падмуркам ідэнтычнасьці.
І яшчэ ёсьць адзін момант. Нягледзячы на стагодзьдзі супраціву англічанам, ірляндцы засвоілі ангельскую мову на такім высокім узроўні, што далі Вялікабрытаніі вялікую колькасьць літаратараў, без якіх гісторыю ангельскай літаратуры ўявіць сабе папросту немагчыма. Гэта ня толькі Джэймс Джойс з выразнай ідэнтычнасьцю ірляндзкай, гэта і Джонатан Свіфт, які нарадзіўся ў Ірляндыі, але па паходжаньні ўсё ж такі брытанец, гэта Сэмюэль Бэкет, гэта Бэрнард Шоў, гэта Оскар Уайльд.
Калі мы з гэтага пункту гледжаньня паглядзім і папросім: а пакажыце прыклады расейскамоўнай літаратуры, якая была створаная выхадцамі ці беларусамі, якія тут жывуць, якіх можна было б параўнаць з Оскарам Уайльдам — гэтага няма.
То бок беларусы ўсё ж такі імкнуліся, асабліва ў канцы ХІХ і на працягу ХХ стагодзьдзяў, якая б ні склалася сытуацыя моўная, пісаць на беларускай мове, а не на расейскай. У гэтым вялікае адрозьненьне.
Яшчэ трэба дадаць, што з прагматычнага пункту гледжаньня ірляндцы сёньня размаўляюць на ангельскай мове, якая зьяўляецца мовай глябальнай. Гэта стварае шанцы для кожнага ірляндца ўладкавацца на глябальным рынку працы. Становішча расейскай мовы і ангельскай параўноўваць немагчыма. Значэньне расейскай мовы, як бы мы да гэтага ні ставіліся, асабліва ў сфэры акадэмічнай, становіцца ўсё меншым і меншым. Таму я лічу, што гэтае параўнаньне з Ірляндыяй, вельмі і вельмі павярхоўнае і недакладнае.
Адказ даў Павел Церашковіч - заснавальнік і шматгадовы загадчык катэдры этналёгіі, музэялёгіі і гісторыі мастацтва гістарычнага факультэту БДУ (2001-2008), былы прафэсар і старшыня сэнату ЭГУ, кандыдат гістарычных навук.
-
2023-02-20 15:02:03+00:00
Пра "тоже белорусов" пісалі яшчэ ў 1914 годзе:
«Тоже белорус», калі толькі ў ім захаваліся чалавечыя пачуцці, вечна змагаецца з голасам свайго сумлення: «Глядзі не ашукайся! ці добра ты ўцяміў заветы дзядоў сваіх? ці па той дарозе пайшоў ты? Не станься пракляццем роднай зямліцы… ці не варта ізноў палічыць, ацаніць, зважыць тое-другое? А што, калі праз колькі гадоў «утопія» младабеларусаў будзе жыццём?»
Фрагмент эсэ Максіма Гарэцкага "Развагі і думкі".
-
2023-02-21 19:12:36+00:00
Padabajka Našaj Nivie za viartańnie łacinki 👍🏻
-
2023-02-22 14:59:59+00:00
Станіславў Булак-Балаховіч і балахоўцы
-
2023-02-23 15:00:00+00:00
Bo ja tabie s pad szubienicy każu Narodzie, szto tahdy tolko zażywiesz szczaśliwo kali nad taboju Maskala ŭże nie budzie
Бо я табе з-пад шeбеніцы кажу, Народзе, што тагды толькі зажывеш шчасліва, калі над табою Маскаля ўжэ не будзе
Jaśko haspadar s pad Wilni (Kastuś Kalinouski) / Кастусь Каліноўскі
-
2023-02-24 15:00:00+00:00
А Витен нача княжити над Литвою, измысли себе герб и всему князству Литовскому печать: рыцар збройный на коне з мечем, еже ныне наричут Погоня.
Густынскі летапіс пра герб Пагоня ў часы князя Віценя.
-
2023-02-25 14:59:57+00:00
Пагоня
Эмблема Таварыства Літоўскага і зямель Рускіх. Парыж, 1932 год.
-
2023-02-27 11:00:00+00:00
– Мне і раней адзін знаёмец казаў: “Іван Пятровіч, ты пішаш не так, як было”. А сам нашмат маладзейшы за мяне, вайны зусім не бачыў. Дзяржаўная прапаганда зусім задурыла людзям мазгі, паказвае толькі гераічную вайну. Суцэльная гераізацыя! А вайна ж далёка не заўсёды была гераічнай, навошта ж яе гераізаваць там, дзе была трагедыя, дзе мелі месца памылкі? Вось, напрыклад, я добра ведаю пра падзеі вакол Брэсцкай крэпасці. Я там нават у часы нямецкай акупацыі бываў, яшчэ перад тым, як у партызаны пайшоў. І размаўляў з многімі брэстчанамі. Скажам, былы палкоўнік чыгуначных войск Адзінцоў расказваў, як у ноч з 21 на 22 чэрвеня цягнікі ішлі ў адзін і другі бок. І пад’ехаў да брэсцкага вакзала эшалон, адкуль выскачылі ўзброеныя немцы. Супраціўлення на вакзале ім было аказана слабое, і яны разбегліся па ўсім горадзе. Як потым аказалася, нямецкія дыверсанты мелі адрасы ўсяго каманднага саставу. Савецкія афіцэры пасля гарматных выбухаў выскоквалі з будынкаў, а іх тут жа на парозе забівалі. Таму і не дзіва, што абаронца Брэсцкай крэпасці маёр Гаўрылаў быў самым старэйшым па званні – на дзве дывізіі.
– Не ўсе ж вашы кнігі пра вайну. Скажам, у свой час я з цікавасцю прачытаў “Запіскі заходняга беларуса”.
– Чаму і яе мне вярнулі? Дык там жа пра рэпрэсіі, якія распачала камуністычная ўлада супраць жыхароў Заходняй Беларусі адразу пасля далучэння да СССР. Ужо восенню 1939 года пачаліся арышты і дэпартацыі. Я сам быў сведкам начных арыштаў. Калі вучыўся ў школе ў Пінску, то прысутнічаў пры арышце нашай кватэрнай гаспадыні. Я на свае вочы бачыў, як працуе НКВД, як трасуць кніжкі. А мне было загадана: “Будзеш панятым”. А мне толькі 15 гадоў! З Пінска кожны тыдзень адыходзіў на ўсход цягнік з арыштаванымі. Вагоны былі без печак, а маразы ў тую зіму трымаліся вельмі моцныя… Я ўсё гэта апісаў у згаданай вамі кнізе.
Прафесар Іван Данілаў: “Мне паведамілі, каб забраў свае кнігі з усіх кнігарань”
-
2023-02-28 17:30:53+00:00
29 лютага 1768 года паўстала Барская канфедэрацыя - вайскова-палітычная канфедэрацыя Рэчы Паспалітай, дзеля абароны ўнутранай і знешняй незалежнасці Рэчы Паспалітай, накіраваная супраць расійскай агрэсіі