Chats Search Engine

2023-02-01 11:36:54+00:00

Тариф сеткаси, тариф разряди, тариф ставкаси, тариф коэффиценти ва малака разряди.

Нима ўзи бўлар?

Бу тушунчалар ходимлар меҳнатига ҳақ тўлашнинг тарифли тизими амал қилинадиган вазиятларда қўлланилади.

Тариф сеткаси ишнинг мураккаблигига ва ходимларнинг малакасига доир талабларга қараб тариф коэффициентлари ёрдамида белгиланган ишлар (касблар, лавозимлар) тариф разрядларининг мажмуидир.

Тариф разряди ишларнинг мураккаблигини ва ходимнинг малака даражасини акс эттирадиган қийматдир.

Тариф ставкаси (маош) компенсацияга оид, рағбатлантирувчи ва ижтимоий тўловлар ҳисобга олинмаган ҳолда вақт бирлиги учун муайян мураккабликдаги (малакадаги) меҳнат нормаси (меҳнат мажбуриятлари) бажарилганлиги учун ходимнинг меҳнатига ҳақ тўлашнинг қатъий белгиланган миқдоридир.

Тариф коэффициенти кейинги разрядлар тариф ставкасининг биринчи разряд тариф ставкасига нисбатан каррали кўпайтирилишини акс эттирадиган, ходимлар малака даражасининг разрядлар бўйича нисбатидир.

Малака разряди ходимнинг касбий тайёргарлиги даражасини акс эттирадиган қийматдир.

(Янги таҳрирдаги Меҳнат кодекси 250-моддаси).

2023-02-02 11:39:25+00:00

ПФ-14-сонли фармон бўйича баъзи давлат хизматчиларининг иш ҳақи камайса...

Ҳозирда давлат органлари фаолиятини қайта ташкил этиш давомида иш ҳақи билан боғлиқ баъзи бир ўзгаришлар ҳам юз бериши мумкин. Ходимларнинг иш ҳақи оширилса муаммо йўқ, эътироз бўлмайди, лекин иш ҳақи камайтириладиган бўлса, кўплаб эътирозлар бўлиши табиий. Президентнинг ПФ-14-сонли фармони 3-иловасининг изоҳ қисми д-бандида, "вазирликлар ҳузуридаги қўмиталар, агентликлар ва инспекциялар марказий аппарати ва уларнинг ҳудудий ва туман бўлинмалари ходимлари учун меҳнатга ҳақ тўлаш разрядлари тегишлича вазирлик марказий аппарати ходимлари учун белгиланган меҳнатга ҳақ тўлаш разрядларидан бир поғона паст миқдорда қўлланилади" дейилган. Шунга кўра, агар вазирлик ходимларининг разрядлари ўзгармаса ва ҳозиргидек кўринишда қолса, демак, унинг таркибига кирувчи давлат органи (масалан, баъзи қўмиталар, агентликлар) ходимларининг разрядлари бир поғонага пасаяди. Ва иш ҳақи ҳам камайиши мумкин.

Амалдаги Меҳнат кодексининг 88-моддасига мувофиқ “меҳнат шартларини ўзгартириш, улар қайси тартибда белгиланган бўлса, шундай тартибда амалга оширилади”. Яъни, агар ходимнинг разрядли иш ҳақи миқдори штат жадвали ва меҳнат шартномаси билан белгиланган бўлса, демак, иш ҳақининг камайиши ҳам штат жадвалига, ҳам меҳнат шартномасига ўзгартириш киритиш тартибида амалга оширилади. Бугунги кунда кўплаб давлат органларида иш ҳақининг аниқ миқдори ходимларнинг меҳнат шартномаларида кўрсатилмай, штат жадвалларида кўрсатилган холос. Шунга мувофиқ, кўпчилик иш берувчиларда “штатлар жадвалига ўзгартириш киритсак бўлди, меҳнат шартномаларига ўзгартириш киритиш ва ходимдан розилик олиш шартмас” деган фикр ўтиши мумкин. Ваҳоланки, амалдаги МК 73-моддасига асосан меҳнат шартномасида меҳнат ҳақининг миқдори кўрсатилиши керак ва унда иш ҳақи миқдорини кўрсатилмаганлиги бу иш берувчининг муаммоси, ходимнинг эмас. Шунга кўра, биз ходимларнинг иш ҳақи миқдори камаядиган бўлса, албатта бу улар билан келишилган ҳолда амалга оширилиши керак деб айтамиз.

Шу билан бирга, Меҳнат кодексининг 89-моддасида “иш берувчи ходимнинг розилигисиз меҳнат шартларини ўзгартиришга фақат технологиядаги, ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил этишдаги ўзгаришлар, ишлар (маҳсулот, хизматлар) ҳажмининг қисқарганлиги, башарти бундай ўзгаришлар ходимлар сони ёки ишлар хусусиятининг ўзгаришига олиб келиши олдиндан аниқ бўлган ҳоллардагина ҳақлидир” деган қоида бор. Яъни, агар ходимларнинг меҳнат шартлари (иш ҳақи тўловлари ўзгариши ҳам бунга киради) технологиядаги, ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил этишдаги ўзгаришлар (ПФ-14 шунга тушиши мумкин) туфайли ўзгараётган бўлса ва агарда бу шартлар иш ҳусусиятининг ўзгаришига ҳам сабаб бўлса иш берувчи меҳнат шартларини ходимнинг розилигисиз ўзгартиришга ҳақли. Фақат бунинг учун Меҳнат кодекси 89-модда 3-қисмига мувофиқ иш берувчи меҳнат шартларидаги бўлажак ўзгаришлар (масалан, иш ҳақининг камайиши) ҳақида ходимни камида 2 ой олдин ёзма равишда огоҳлантириб тилхат олиши шарт. Агар жараён огоҳлантиришсиз амалга ошириладиган бўлса, қонуний бўлмайди.

Кейин, яна бир талаб бор. МК 89-модданинг 5-қисмига асосан кўпчилик ходимлар гуруҳи учун меҳнат шартлари ноқулай тарзда ўзгарган тақдирда, иш берувчи маҳаллий меҳнат органига бундай ўзгартиришларнинг сабаби ҳақида маълумот бериши шарт. Яъни, масалан, давлат органларидаги ходимларнинг разряди ва иш ҳақи тушириладиган бўлса, бу албатта кўпчилик ходимлар учун ноқулай ўзгариш ҳисобланади. Бундай ҳолатларда иш берувчи ўзгаришларни жойдаги Аҳоли бандлигига кўмаклашиш марказларига маълумот тақдим этиб, кейин амалга ошириши тўғри бўлади.

Айтмоқчи бўлганимиз, вазирликлар бўйсинувига ўтган органлардаги ходимларнинг иш ҳақи камайтирилмагани яхши, шунга умид қиламиз албатта. Бироқ, мабодо, камайтириладиган бўлса, жараён меҳнат қонунчилигига мувофиқ, юқоридаги талабларга риоя қилган ҳолда амалга оширилиши керак.

2023-02-06 20:35:58+00:00

ПФ-14-сонли фармон бўйича баъзи давлат хизматчиларининг иш ҳақи камаядиган бўлса...

Ҳозирда давлат органлари фаолиятини қайта ташкил этиш давомида иш ҳақи билан боғлиқ баъзи бир ўзгаришлар ҳам юз бериши мумкин. Ходимларнинг иш ҳақи оширилса муаммо йўқ, уларда эътироз бўлмайди. Лекин иш ҳақи камайтириладиган бўлса, албатта кўплаб эътирозлар бўлиши табиий.

Президентнинг ПФ-14-сонли фармони 3-иловасининг изоҳ қисми д-бандида, "вазирликлар ҳузуридаги қўмиталар, агентликлар ва инспекциялар марказий аппарати ва уларнинг ҳудудий ва туман бўлинмалари ходимлари учун меҳнатга ҳақ тўлаш разрядлари тегишлича вазирлик марказий аппарати ходимлари учун белгиланган меҳнатга ҳақ тўлаш разрядларидан бир поғона паст миқдорда қўлланилади" дейилган.

Шунга кўра, агар вазирлик ходимларининг разрядлари ўзгармаса ва ҳозиргидек кўринишда қолса, демак, унинг таркибига кирувчи давлат органи (масалан, баъзи қўмиталар, агентликлар) ходимларининг разрядлари бир поғонага пасаяди. Ва иш ҳақи ҳам камайиши мумкин.

Амалдаги Меҳнат кодексининг 88-моддасига мувофиқ “меҳнат шартларини ўзгартириш, улар қайси тартибда белгиланган бўлса, шундай тартибда амалга оширилади”. Яъни, агар ходимнинг разрядли иш ҳақи миқдори штат жадвали ва меҳнат шартномаси билан белгиланган бўлса, демак, иш ҳақининг камайиши ҳам штат жадвалига, ҳам меҳнат шартномасига ўзгартириш киритиш тартибида амалга оширилади. Шунга кўра, умумий вазиятларда ходимларнинг иш ҳақи миқдори камаядиган бўлса, албатта бу улар билан келишилган ҳолда, рози-ризочилик билан амалга оширилиши керак деймиз.

Диққат! Энди мана бу нормага эътибор беринг. Амалдаги Меҳнат кодексининг 89-моддасида “иш берувчи ходимнинг розилигисиз меҳнат шартларини ўзгартиришга фақат технологиядаги, ишлаб чиқариш ва меҳнатни ташкил этишдаги ўзгаришлар, ишлар (маҳсулот, хизматлар) ҳажмининг қисқарганлиги, башарти бундай ўзгаришлар ходимлар сони ёки ишлар хусусиятининг ўзгаришига олиб келиши олдиндан аниқ бўлган ҳоллардагина ҳақлидир” деган қоида бор.

Бу қоидага мувофиқ агар ходимларнинг меҳнат шартлари (жумладан, иш ҳақи) масалан, меҳнатни ташкил этишдаги ўзгаришлар (ПФ-14-сонли фармондаги юқоридаги изоҳ шунга тушиши мумкин) туфайли ўзгараётган бўлса ва агарда бу шартлар иш ҳусусиятининг ўзгаришига ҳам сабаб бўлса иш берувчи меҳнат шартларини ходимнинг розилигисиз ўзгартиришга ҳақли. Фақат бунинг учун Меҳнат кодекси 89-модда 3-қисмига мувофиқ иш берувчи меҳнат шартларидаги бўлажак ўзгаришлар (масалан, иш ҳақининг камайиши) ҳақида ходимни камида 2 ой олдин ёзма равишда огоҳлантириб тилхат олиши шарт. Агар жараён огоҳлантиришсиз амалга ошириладиган бўлса, бу қонуний бўлмайди.

Яна бир муҳим талаб бор. МК 89-модданинг 5-қисмига асосан кўпчилик ходимлар гуруҳи учун меҳнат шартлари ноқулай тарзда ўзгарган тақдирда, иш берувчи маҳаллий меҳнат органига бундай ўзгартиришларнинг сабаби ҳақида маълумот бериши шарт.

Тушунаётган бўлсангиз, масалан, давлат органларидаги ходимларнинг разряди ва иш ҳақи тушириладиган бўлса, бу албатта кўпчилик ходимлар учун ноқулай ўзгариш ҳисобланади. Бундай ҳолатларда иш берувчи ўзгаришлар ҳақида жойдаги Аҳоли бандлигига кўмаклашиш марказларига маълумот тақдим этиб, ана ундан кейин бу ўзгаришларни амалга ошириши тўғри бўлади.

Шунақа гаплар.

2023-02-07 19:18:55+00:00

Иккита идора бир-бирига қўшилиб қайта ташкил этилганда ким раҳбар бўлади?

Жуда оддий, лекин ҳозирги кундаги долзарб савол тўғрими? Хўш, қайси органдан мисол келтирсак экан-а. Келинг, вилоят ХТБ ва вилоят МТБ мисолида кўриб чиқамиз. Бўладими?

Вилоят ХТБ ва вилоят МТБ бир-бирига қўшилиб, уларнинг ўрнида вилоят Мактабгача ва мактаб таълим бошқармаси ташкил этиляпти ва бу МК 98-моддада кўрсатилган қайта ташкил этиш ҳисобланади. Бу ҳақида кўп гаплашдик-а? Яъни, бунда ходимлар билан меҳнат муносабатлари уларнинг розилиги билан давом этаверади. Бироооқ...

Бироқ, икки ташкилот қўшилиб, уларнинг ўрнида битта ташкилот пайдо бўлса, демакки биринчи раҳбар энди иккита эмас, битта ва яккаю ягона бўлади. Ахир бир қозонда икки қўчқорнинг боши қайнамайдику.

Демак, мавжуд вазиятда штат бирлигининг қисқариши бор, яъни вилоят Мактабгача таълим ва мактаб таълими бошқармаси бошлиғи лавозими бир дона бўлганлиги учун ёки вилоят ХТБ бошлиғи, ёки вилоят МТБ бошлиғи ишдан кетиши керак. Иккиси ҳам эмас, улардан бири. МК 100-модда иккинчи қисми 1-банди бўйича ва штат бирлиги қисқариши муносабати билан. Лекинннн...

Лекин, МК 92-модда 2-қисмига асосан уларнинг иккисидан бирига янги вилоят Мактабгача таълим ва мактаб таълими бошқарма бошлиғи лавозими таклиф этилиши, яъни топширилиши лозим. Ташқаридан бошқа бир шахсни олиш нотўғри бўлади, чунки бу МК 92-моддаси 2-қисмига зид бўлиб қолади ва эртага бу судда иш берувчига яхшигина ташвиш туғдиради.

Мазкур раҳбарлик лавозимини қайси бирига ва айнан кимга таклиф қилган маъқул? Айтинг, кимга?

Айни мана шу жойида амалдаги МКнинг 103-моддаси деган "зот" гурсиллаб катта саҳнага чиқиб келади. МК 103-модданинг 1-қисми бўйича юқоридаги икки раҳбардан қайси бирининг малакаси ва меҳнат унумдорлиги юқорироқ бўлса, демак ўша раҳбарда имтиёз юқори бўлади ва ўша шахс янги бошқарма бошлиғи лавозимини эгаллайди.

Кейингисига ёки бошқа иш таклиф қилинади, мубодо у рад қилса ёки унга мувофиқ иш бўлмаса, айнан ўша иккинчи раҳбар ишдан кетади. МК 100-модда иккинчи қисм 1-банди билан. Қисқартириш муносабати билан. Мабодо ушбу иккисининг ҳам малакаси ва унумдорлиги тенг бўлиб, ким колишини ажратиш имкони бўлмаса, унда МК 103-модданинг 2-қисмидаги критерияларни қўллашга тўғри келади.

Хуллас дўстларим, аслида икки ташкилот қўшилиб қайта ташкил этилганда, уларнинг ўрнида пайдо бўлган янги ташкилот раҳбарлигига номзодни ташқаридан ахтариш нафақат мантиқсизлик, балки қонунбузарлик ҳамдир.

2023-02-08 13:14:51+00:00

Ташкилотдаги меҳнат низолари даражаси HR ва кадрлар хизмати ходимлари меҳнатини баҳолаш мезонларига киритилиши керак.

Қайси ташкилотда меҳнат низолари кўп бўлса, шу ташкилотда кадрлар тизими тезда издан чиқиши мумкин.

Жамоа ичидаги меҳнат муҳитини яхшилаш, ходимлар ва иш берувчи ўртасидаги муносабатни бир маромда ушлашда айнан кадрлар хизмати асосий ролни бажаради.

Ўртада баланс йўқми, иш берувчининг боши меҳнат низолари ва суд жараёнларидан чиқмаяптими, демак кадрлар хизмати ходимлари ишни етарли даражада ташкиллаштирмаган бўлади.

Шундай экан, HR ва кадрлар хизмати фаолиятини баҳолашда корхонадаги меҳнат низолари даражасини ҳам

KPI критерияларига киритиш керак.

2023-02-09 17:39:21+00:00

Ҳомиладор ва 3 ёшга тўлмаган боласи бор аёллар биринчи навбатдаги ҳимоямизда.

Бундай аёлларни штат қисқариши муносабати билан ишдан бўшатиш МК 237-моддаси талабларига зид деяпмиз.

Мабодо, шунга қарамасдан барибир огоҳлантириш берилаётган бўлса, улар юқоридаги ☝️намунадан фойдаланган ҳолда иш берувчига ёзма эътироз билдиришлари мумкин.

2023-02-10 12:01:32+00:00

“ИЛМДАН БОШҚА НАЖОТ ЙЎҚ ВА БЎЛМАГАЙ” ДЕГАНЛАРИДЕК, ДАВЛАТ ФУҚАРОЛИК ХИЗМАТИ ЛАВОЗИМИНИ ЭГАЛЛАШ УЧУН ТАНЛОВДАН ЎЗГА НАЖОТ БЎЛМАСЛИГИ КЕРАК!

Маъмурий ислоҳотлар (ПФ-269 ва ПФ-14) жараёнида кўплаб саволлар келиб тушмоқда. Улар орасида "Ташкилотимизнинг марказий аппаратида барча кадрлар жой-жойига қўйилди, шунга қарамай 3-4 та янги функцияли вакант лавозимлар очиқ қолди. Шу вакансияларга лавозими қисқаришга тушган ҳудудий бошқарма ходимини ишга қабул қилсак бўладими?" қабилидаги саволлар ҳам бор.

"Давлат фуқаролик хизмати тўғрисида"ги қонуннинг 29-моддасига кўра, давлат фуқаролик хизматининг бўш турган (вакант) лавозимини эгаллаш ички ва ташқи танловлар асосида амалга оширилади. Бунда танлов махсус ваколатли давлат органи (АРГОС)нинг ахборот тизими (айни пайтда vacancy.argos.uz) орқали ўтказилиши белгиланган.

Шу билан бирга, Президентнинг 06.07.2021 йилдаги ПҚ-5177-сонли қарорининг 1-бандига мувофиқ:

❗️2021 йил 1 сентябрдан бошлаб давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, давлат унитар корхоналари ва муассасалари, давлат улуши 50 фоиздан юқори ташкилотларда ишга қабул қилишни очиқ танлов асосида амалга ошириш ҳамда танлов доирасида ўтказиладиган синов тадбирларини Интернет тармоғи орқали реал вақт режимида кузатишни назарда тутувчи тартиб жорий этилган.

Бундан келиб чиқадики, агар ҳақиқатдан ҳам ўша ходим салоҳиятли ва муносиб кадр бўлса, унда ташкилот томонидан эълон қилинадиган ташқи танловда иштирок этиши, барча номзодлар учун яратилган тенглик тамойили асосидаги танлов орқали вакант лавозимни эгаллаши мумкин.

Қонун орқали ички танловларга рухсат берилиши эса қайсидир маънода карьера пиллапояси, кадрларнинг ўсишига очиқ йўлдир. Шу икки йўлдан бошқасини истамаслик ҳар томонлама маъқул.

Ҳурматли давлат органлари ва ташкилотлари раҳбарлари!

Охир-оқибат бир нарсани тушуниб етишимиз керак: давлат фуқаролик хизматида адолат ҳамда ходимларда садоқат ва фидойиликни қарор топишини истасак, ташкилотнинг юраги ва бойлиги бўлмиш салоҳиятли кадрларни танлашда очиқ танлов тизимидан бошқа ўзини оқлаган тизим йўқлигини унутмаслигимиз лозим!

👉@yuristkadr

2023-02-11 16:06:31+00:00

Янги Меҳнат кодекси бўйича педагоглар меҳнатининг ўзига ҳос ҳусусиятлари

1. Умумий ўрта таълим ташкилотларининг, мактабгача таълим ташкилотлари ҳамда бошқа ташкилотларнинг болаларни ўқитиш ёки тарбиялаш билан бевосита шуғулланувчи педагог ходимлари ва бошқа ходимлари Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан тасдиқланадиган тартибда мажбурий тиббий кўрикдан ўтадилар.

Бунда тиббий кўрик ишга қабул қилиш босқичида, яъни дастлабки тарзда ва иш жараёни давомида, яъни даврий босқичларда ўтказилади.

2. Тегишли маълумотга, касбий тайёргарликка, маънавий-ахлоқий фазилатларга эга бўлган шахслар педагогик фаолият билан шуғулланиш ҳуқуқига эга бўлади.

3. Педагог ходимларни олий таълим ташкилотларига кафедра мудири, профессор, доцент, катта ўқитувчи, ўқитувчи (ассистент), стажёр-ўқитувчи лавозимларига ишга қабул қилиш Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланадиган низомга мувофиқ танлов асосида амалга оширилади.

4. Олий таълим ташкилотининг раҳбарига танлов ўтказилгунига қадар кафедра мудири вакант лавозими бўйича вазифаларни бажаришни кафедранинг етакчи ўқитувчиларидан бирининг ёки тегишли факультет деканининг зиммасига юклатишга рухсат берилади.

5. Олий таълим ташкилотларига соатбай ҳақ тўланиши шартлари асосида ўқитувчилик ишига кираётган шахслар танловсиз, олий таълим ташкилоти раҳбарининг буйруғи билан ишга қабул қилинади.

6. Таълим ташкилотларининг педагог ходимларига ҳафтасига 36 соатдан ортиқ бўлмаган иш вақтининг қисқартирилган давомийлиги белгиланади ва йиллик узайтирилган меҳнат таътили берилади.

7. Педагог ходимлар иш вақтининг аниқ давомийлиги ва йиллик узайтирилган меҳнат таътилининг давомийлиги Вазирлар Маҳкамаси томонидан Ижтимоий-меҳнат масалалари бўйича республика уч томонлама комиссияси билан келишилган ҳолда белгиланади.

8. Таълим ташкилотлари меҳнатга ҳақ тўлаш учун мавжуд маблағлар доирасида мустақил равишда лавозим маошларига табақалаштирилган устамалар белгилашга ҳамда меҳнатга ҳақ тўлаш ва уни рағбатлантиришнинг турли шаклларини қўллашга ҳақли бўлади.

(2023 йил 30 апрелдан кучга кирадиган янги таҳрирдаги Меҳнат кодекси 501-моддаси).

2023-02-12 17:34:18+00:00

Тадбиркорнинг қаддини тиклаган суд иши ҳақида.

Олдинги хафтада ҳам бир-биридан муваффаққиятли суд ишларимиз (табиийки, ишга тиклаш ишлари ҳам) бўлиб ўтди. Энг муҳимларидан бири Олий суд иқтисодий судлов ҳайъатида такрорий тартибда кўрилган кассация суди бўлди. Суд ҳимоямдаги тадбиркор фойдасига қарор чиқарди.

Биласиз, ижарадан куйган тадбиркорлар айниқса пойтахтда кўп бўлади. Жой эгаси билан келишиб ижара шартномаси тузасиз, бор куч-ғайратингиз ва маблағингизни сарфлаб ишни йўлга қўясиз. Ишингиз юришиб-юришмай, бир йиллардан сўнг лойиҳа даромадга киради, мижозлар оқими кўпая бошлайди. Ниҳоят, кўнглингиз бироз ҳотиржам бўлади, келажакка ишончингиз ортади. Шунда бирдан ижарачининг нияти бузилади, бизнесингизга эгалик қилмоқчи бўлади ва йўлини қилиб сизни бу жойдан чиқариб ташлашни режа қилади. Ижара шартномани бекор қилай деса, пулни ойма-ой ўз вақтида тўлаб келяпсиз, “ўхшамаслиги” мумкин. Шунда жой эгаси ижара шартномасини давлат рўйҳатидан ўтмаганлигини важ қилиб, шартномани ҳақиқий эмас деб топиш ҳақида судга даъво киритади. Ижара қонунчилиги бўйича ҳақиқатдан ҳам кўчмас мулк ижара шартномаси давлат рўйҳатидан ўтказилиши керак. Суд агар адолатсиз ёки “ҳалигидай” бўлса, жой эгасининг даъвосини қаноатлантириб беради ва сизни кўчага ҳайдайди.

Бизни тадбиркорда ҳам шунга ўхшаш вазият бўлган. Биринчи инстанция суди жой эгасининг даъвосини қаноатлантириб ижара шартномасини ҳақиқий эмас деб топиб, бечора тадбиркорни бу жойдан чиқариш ҳақида ҳал қилув қарори чиқарган. Натижада ижара жойига юз миллионлаб пул тиккан ва не-не машаққат билан бизнесини йўлга қўйган бечора тадбиркор кўчага хайдалади. Апелляция суди ҳам унинг арз-додига қулоқ солмайди. Олий суд кассация суди судьялари ҳам биринчи инстанция судининг адолатсиз қарорини ўз кучида қолдиради. Ҳуллас, охир-оқибат тадбиркор жойдан ҳам қувилган, қўшимчасига ундан катта-катта суммалар ундирилиши белгиланган эди. У билан мана шундай оғир бир вазиятда учрашдик.

Биз бу суд ишини қайта-қайта ўрганиб чиқдик ва ишни такрорий кассация тартибида кўриш ҳамда адолатсиз суд қарорларини бекор қилиш тўғрисида Олий суд раиси ўринбосарига ариза киритдик. Буни қарангки, Олий суд раиси ўринбосари Шуҳрат Полвонов томонидан аризамиз қаноатлантирилди ва суд ишини қайтадан кўриб чиқиш ҳақида протест киритилди. Албатта, биз бундан чексиз қувондик, чунки ариза киритилганидан кейинги ўтаётган вақт бироз бўлсада умидимизни сўндираётган эди. Лекин мана, протест киритилди. Протест эса, биз учун ярим ғалаба дегани.

Олдинги хафта жума – 3 февраль куни Олий суд иқтисодий судлов ҳайъатида 5 нафар судья томонидан Олий суд раиси ўринбосарининг протести кўриб чиқилди ва якунда адолатли қарор чиқарилди.

Олий суд раиси ўринбосарининг протестида ижара шартномасини ҳақиқий эмас деб топиш учун асос бўлмаганлиги, чунки даъвогар мулкдорнинг ўзи эканлиги, ижара шартномасига оид мулк ҳуқуқини тасдиқловчи ҳужжатлар ҳам айнан унинг ўзида бўлганлиги, шартномани давлат рўйҳатидан ўтказишга ҳам унинг ўзи ҳақли эканлиги каби асосли важлар келтирилган эди. Натижада, Олий суд судьялари ҳам айнан мана шу каби асосли важларга эътибор қаратди ва Олий суд кассация судининг аввалги қарорини, апелляция ҳамда биринчи инстанция судининг адолатсиз қарорларини бекор қилди. Бу суд қарори, мен сизга айтсам, тушкунлик гирдобида юрган тадбиркорнинг қаддини бир кундаёқ тиклаб ташлади.

Олдинги хафта мен ва тадбиркор дўстимиз учун мана шундай қувонч билан тугаган эди.

2023-02-13 17:02:43+00:00

Янги тузилмалар ва янги штатлар тасдиқланганда ўзгаришни қисқартиришдан фарқлайлик.

ПФ-14-сонли фармонда кўрсатилган деярли барча давлат органлари вақтинчалик тузилмаларини, вақтинчалик штатларини тасдиқлади. Уларнинг баъзиларида қисқартириш бор, айримларида эса йўқ. Лекин ўша айримларида бўлинмалар ёки лавозимларда ўзгаришлар бўлаётган бўлиши мумкин.

Айни мана шунга ўхшаш вазиятларда мутасаддилар кўпинча меҳнат шартларини ўзгариши (МК 89-модда) вазиятини штатлар қисқариши (МК 100-модда 2-қисм 1-банди) вазиятига адаштириб юборишади. Албатта бу нотўғри, ёмон томони, эртага бу жиддий оқибатларга олиб келиши мумкин.

МК 89-модда талабига кўра агар технологиядаги, ишлаб чиқаришдаги ёки меҳнатни ташкил этишда (масалан янги тузилма тасдиқланганда)ги ўзгаришлар ходимнинг иш ҳусусиятини ўзгаришига олиб келса, иш берувчи ходимнинг розилигисиз унинг меҳнат шартларини ўзгартиришга ҳақли. Асосийси, бу жараённи қисқартириш билан чалкаштирмаслик керак. Сабаби, қисқартириш бўлмайди бунда.

Келинг, ўзгариш ва қисқартиришни оддий бир мисол орқали бир-биридан фарқини кўриб чиқамиз.

1. Қисқартириш. Ташкилотда бир бўлим бор эди. Унда 3 та ходим: 1 нафар бўлим бошлиғи, 1 нафар бош мутахассис ва 1 нафар етакчи мутахассис ишлар эди. Янги штат жадвали тасдиқланди ва 1 нафар бош мутахассис лавозими штатдан чиқариб ташланди. Натижада бўлимда 2 нафар ходим, яъни1 нафар бўлим бошлиғи ва 1 нафар етакчи мутахассис қолди. Бу нима? Эээ балли! Бу қисқартириш, тўппа-тўғри. Бундай ҳолатда қисқартиришга тушган ходим МК 100-модда 2-қисм 1-банди билан иш берувчи ташаббусига кўра бўшатилиши мумкин.

2. Ўзгариш, яъни, меҳнат шартларининг ўзгариши. Худди ўша бўлим, унда 1 та бўлим бошлиғи, 1 та бош мутахассис ва 1 та етакчи мутахассис ишлаётганди. Янги штат жадвали тасдиқланганда бўлимдаги ходимлар сони ўзгармади. Лекин бош мутахассис лавозими етакчи мутахассис лавозимига ўзгартирилди. Эътибор беряпсизми? 1 нафар бўлим бошлиғи ўз ўрнида қолмоқда ва 2 нафар етакчи мутахассис лавозими бўляпти. Ходимлар сонида ўзгариш борми? Йўқ. Қисқартириш борми? Албатта йўқ. Айнан мана шу жараённи, яъни бош мутахассис лавозимининг етакчи мутахассис лавозимига ўзгарганлигини биз МК 89-моддадаги меҳнат шартларини ўзгариши деймиз. Тушундингизми? Бош мутахассис лавозими қисқармаяпти, шунчаки бошқа лавозимга ўзгармоқда. Бундай ҳолатларда иш берувчи МК 89-моддага мувофиқ иш тутади. Яъни, ходимни (бош мутахассис бўлиб ишлаб келган Турсун акани) камида 2 ой олдин огоҳлантириб, алоҳида буйруқ билан унинг розилигисиз етакчи мутахассисликка ўтказиб, тўғрироғи, лавозимини ўзгартириб қўяди.

Нима учун бу масалага тўхталдим?

Юқоридаги фарқни тушунмаганлар, аслида меҳнат шартлари ўзгараётган анави бош мутахассисга хатолик билан "лавозимингиз қисқараётганлиги сабабли, 2 ойдан кейин ишдан кетасиз" деб огоҳлантириш беради ва МК 100-модда билан ишдан бўшатиб юборади. Натижада қонунни қўпол равишда бузган бўлади.

Фарқни тушунганлар эса, "ҳаммаси жойида, шунчаки меҳнат шартлариз ўзгариб, бошдан етакчига ўтасиз, окей" дейди ва қонунга тўлиқ риоя этган ҳолда ходимнинг меҳнат шартларини ўзгартиради. Яъни, ходимни бўшатмайди.

Тушундизми?

2023-02-14 18:57:22+00:00

Hokim janoblari, qaroiringizni to'g'rilab qo'ying.

Hokim yordamchilariga bitta intizom buzilishi yuzasidan ham hayfsan, ham intizomiy jarima qo'llayapsiz.

Vaholangki, amaldagi Mehnat kodeksining 182-moddasiga asosan "har bir nojo‘ya xatti-harakat uchun faqat bitta intizomiy jazo qo‘llanishi mumkin".

Hayfsan jazosini o'z joyida qoldiradigan bo'lsangiz, demak, 30 foizlik jarimani bekor qilishingiz kerak.

2023-02-15 20:43:06+00:00

Меҳнат соҳасида ҳақиқатдан ҳам қонун устуворлиги таъминланиши мумкин.

"Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида"ги қонунда энг юқори устувор ҳужжат Конституция, ундан кейин эса қонунлар туради.

Биз эса меҳнат муносабатларида асосан, қонун билан тасдиқланган ва шунга кўра ўзи ҳам қонун ҳисобланган янги таҳрирдаги Меҳнат кодекси билан ишлаймиз.

Янги кодекснинг 8-моддасида ажойиб бир қоида кўзда тутилмоқда:

"ҳар қандай норматив-ҳуқуқий ҳужжат ходимнинг ҳуқуқий ҳолатини юқорироқ юридик кучга эга бўлган норматив-ҳуқуқий ҳужжатга нисбатан ёмонлаштирмаслиги керак".

Яъни, Конституция ва қонун сифатида Меҳнат кодекси устувор ҳужжатлар экан, меҳнаткашларнинг ҳолатини бу ҳужжатлардагига нисбатан оғирлаштирадиган нормаларни қуйи турувчи ҳужжатларга киритиш таъқиқланади.

Масалан, Президент, Вазирлар Маҳкамаси, вазирликлар, идоралар ҳамда ҳокимликлар томонидан қабул қилинадиган ҳужжатларни назарда тутяпмиз.

2023-02-16 17:13:15+00:00

Тугатиш сабабли билан меҳнат шартномасини бекор қилиш 2 та алоҳида асосга ажратилади.

Янги МКда ташкилот тугатилганлиги муносабати билан ходимларни ишдан бўшатиш 2 та алоҳида асосга ажратилмоқда.

Биринчиси, ташкилот ихтиёрий равишда тугатилганда иш берувчи ташаббуси билан, иккинчиси, ташкилот суд қарори билан тугатиладиган бўлса, тарафларнинг хохиш-иродасига боғлиқ бўлмаган ҳолатларга кўра ишдан бўшатиш бўляпти.

Амалдаги МКда фақатгина битта асос бўлган, у ҳам бўлса МК 100-модда иккинчи қисм 1-бандига асосан корхона тугатилганлиги муносабати билан меҳнат шартномасини бекор қилиш. Ташкилот ихтиёрий тугатилса ҳам, суд қарори билан тугатилса ҳам мана шу битта асос қўлланилган.

1. Қаранг, янги МКнинг 161-моддаси иш берувчи ташаббусига кўра меҳнат шартномасини бекор қилишга оид модда ва бу амалдаги МКнинг 100-моддаси ("статья"🤪)ўрнини эгалламоқда.

Ана шу янги 161-модданинг иккинчи қисми 1-бандига кўра: “ташкилот (унинг алоҳида бўлинмаси) ўз муассисларининг (иштирокчиларининг) ёки таъсис ҳужжатлари билан бунга ваколат берилган юридик шахс органининг қарори билан тугатилганлиги ёхуд якка тартибдаги тадбиркор томонидан фаолиятнинг тугатилганлиги” деган асос келтириб ўтилган.

Эътибор берсангиз, бунда ташкилот ўз муассисларининг қарори билан, ёки ваколатли бошқарув органи қарори билан ихтиёрий тугатиш ҳолати назарда тутилмоқда. Яъни, агар ташкилот ўз муассиси ёки шу ташкилотнинг ваколатли органи қарори билан тугатиладиган бўлса, ходимлар билан тузилган меҳнат шартномаси янги МКнинг 161-моддаси 2-қисми 1-банди билан иш берувчи ташабубсига кўра бекор қилинади. Ҳозирги вақтда айримлар амалдаги МК 100-модда 2-қисм 1-банди билан иш тутиб, тугатиш деб бўшатяптику, айнан шу жараён янги МКда 161-модда 2-қисм 1-банд бўлади. Бунда асосий қоидалардан бири ходимлар камида 2 ой аввал огоҳлантирилиши лозим бўлади.

Энди қаранг, юридик шахс ёки ташкилот суд қарори билан ҳам тугатилиши мумкинми? Мумкин, тўғрими? Ташкилот банкротлик, янги қонунчилик бўйича тўловга қобилиятсизлик мақоми доирасида суд қарори билан тугатилиши мумкин. Юқоридаги 161-модда 2-қисм 1-бандида эса суд қарори билан тугатиш ҳолатлари ҳақида ҳеч гап-сўз йўқ. Унда ташкилот суд қарори билан тугатиладиган бўлса, ходимлар қайси асос билан бўшатилади?

2. Айнан мана шу саволга янги МКнинг 168-моддаси жавоб бермоқда. 168-модда меҳнат шартномасини тарафларнинг хоҳиш-иродасига боғлиқ бўлмаган ҳолатларга кўра бекор қилиш ҳақидаги модда (амалдаги МКдаги 106-модда тўғри келади унга).

Хуллас, янги МКнинг 168-моддаси 6-бандига асосан ташкилотни тугатиш ҳақидаги қонуний кучга кирган суд қарори мавжуд бўлса, ходимлар билан тузилган меҳнат шартномалари тарафларнинг хоҳиш-иродасига боғлиқ бўлмаган ҳолатларга кўра бекор қилинади.

Яхшилаб эътибор беринг, янги МК кучга кирганда ташкилотни тугатиш ҳақида суд қарори бўлса ва бу қарор қонуний кучга кирган бўлса (орадан 1 ой ўтган бўлса), ходимлар иш берувчи ташаббуси билан ишдан бўшатилмас экан. Бундай ҳолатларда улар янги МКнинг 168-моддаси 6-бандига мувофиқ тарафларнинг ҳохиш-иродасига (ихтиёрига) боғлиқ бўлмаган ҳолатлар бўйича бўшатилади. Янги МК 161-моддаси 2-қисм 1-бандига (ихтиёрий тугатишга) ўхшаш томони бунда ҳам ходимлар камида 2 ой олдин огоҳлантирилади ёки шунга мос компенсация тўланади.

Шунақа гаплар, дўстларим. Янги таҳрирдаги Меҳнат кодекси кучга кирганда жуда кўплаб меҳнатга оид қоидалар ўзгариб кетади. Ҳозирдан тайёр турганингиз маъқул. Вақт жуда кам қоляпти: бор-йўғи 2,5 ой🧐

2023-02-17 16:49:19+00:00

Бугун – 17 февраль куни "Ўзмиллийбанк" АЖнинг иккинчи гуруҳи кадровиклари ва бизга яқин ҳамкор ташкилотлар мутахассислари билан навбатдаги курсимиз якунига етди.

Тингловчиларга сертификатлар топширилишидан аввал улар курс давомида эгаллаган билимлари ҳамда дарс жараёнларидан олган таасуротлари ҳақида ўртоқлашишди.

Тингловчиларга ўқув курси мобайнида кадрларга оид ишларни янги таҳрирдаги Меҳнат кодекси асосида ташкил этиш, меҳнат қонунчилигидаги асосий ўзгаришлар, кадрлар билан ишлашда стрессларни бошқариш ва бошқа долзарб мавзулар бўйича керакли билимлар берилди.

Қизғин ва жонли мавзуларимиз ҳали олдинда. Сиз ҳам курсларга ёзилиб, ўз билимларингизни оширинг.

☎️ +99891-122-18-92

+99890-010-86-15

+99890-175-76-79

👉@kadr_yurist

2023-02-18 16:03:43+00:00

Фарғонадаги судлар хорижлик фуқаронинг меҳнат ҳуқуқини тиклаб берди.

Жанубий Кореялик профессор аёл Лии Сангва (расмда ўнгдан иккинчида) бизнинг мамлакатга келишидан аввал ҳуқуқлари ҳимоя қилиниши масаласида анча иккиланган. У Ўзбекистон келиб, бу ердаги ОТМлардан бирида инглиз тилидан талабаларга дарс беришни бошлаган.

Лекин, орада уни 3 соатдан кўп вақт ишда бўлмади деб ишдан бўшатиб юборишади. Қайси асос билан дейсизми? Амалдаги Меҳнат кодексининг 100-моддаси 2-қисми 4-банди билан – гўёки меҳнат вазифаларини бир марта қўпол равишда бузганлиги учун. Лекин, Лии Сангва хоним ўзига юклатилган вазифаларни, яъни ўқув машғулотларини амалда тўлиқ ўтган эди.

Ишдан хайдалиб, ночор қолган профессор фарғонадаги судларга мурожаат қилади, Куни кеча 17 февраль куни Фарғона туманлараро фуқаролик суди судьяси С.Анваров бу ишни кўриб чиқиб, Сангва хонимни ўз ишига тиклаш ҳақида адолатли қарор қабул қилди. Ҳамда қўшимчасига мажбурий прогул учун катта миқдорда пул маблағлари ундиришни ҳам белгилади. Судда адолат қарор топди. Ажойиб!

Бу суд ишида яқин ҳамкорларимдан бири – Касаба уюшмалари Федерацияси Фарғона вилояти Кенгаши меҳнат ҳуқуқ инспектори Феруза Абдуллажонова (расмдаги ўнгдан биринчи)нинг ҳам алоҳида ўрни бўлди. Унинг мутахассис сифатида берган ҳулосаси ҳам судда ҳал қилувчи аҳамиятга эга бўлди дейиш мумкин.

Айни пайтда Лии Сангва хонимнинг Ўзбекистон судлари ҳақидаги дилсўзлари:

➖어제 (2023년 2월 17일) 공판에서 우즈베키스탄 법정의 정의를 볼 수 있었습니다. 외국인의 권리를 보호하기 위해 최선을 다해주신 페르가나 지역 근로자대표회와 변호사님들, 그리고 정의롭고 현명한 판결을 내려주신 재판관께 감사드립니다.

➖Кеча (17-феврал) бўлиб ўтган суд жараёнида Ўзбекистон Республикаси суд тизими адолатини яққол кўрдим. Чет эл фуқароси, яъни менинг ҳуқуқларимни ҳимоя қилишга бор кучи билан ҳаракат қилган Фарғона вилояти касаба уюшмаси вакиллари, адвокатлар, адолатли ва оқилона ҳукм қилган ҳурматли суд раисига ўз миннатдорчилигимни билдираман!

2023-02-19 09:02:34+00:00

Ходимга берилган «допуск» бекор қилинса...

Давлат органларидаги айрим муҳим лавозимлар фаолияти бевосита давлат сирлари билан боғлиқ бўлади. Фаолияти давлат сирларига алоқадор шахслар ва хизматчилар мазкур сирларни сақлашда алоҳида мажбуриятга эгадирлар. Бунақанги лавозимларга ишга қабул қилиш учун аввал номзоднинг давлат сирлари ва махфий ҳужжатлар билан ишлашга ҳуқуқи, ёки руҳсати, яъни “допуск”и бор-йўқлиги аниқланади. Бошқа бир лавозимдан ана шундай лавозимга ўтказишда, ёхуд ўша лавозимга янги ишга қабул қилинаётганда шахсга аввал “допуск” расмийлаштирилади. Бундай руҳсатномага эга бўлмаган шахс давлат сирларига алоқадор ёки махфийлик грифи қайд этилган ҳужжатлар билан таниша олмайди ва ишлай олмайди. Бу эса ўз-ўзидан шахснинг ана шундай ҳужжатлар ва давлат сирларига алоқадор лавозимларда ишлашига имкон бермайди. Шу сабабли, давлат сирларидан фойдаланишга ижозат берилмаган шахслар бундай лавозимларга ишга қабул қилинмайди ёки тайинланмайди.

Бошқа вазият ҳам бор. Давлат сирларига алоқадор лавозимда ишлаётган ходимнинг бундай сирлардан фойдаланиш ҳуқуқи, яъни унга берилган “допуск” бекор қилинса, нима бўлади? Турган гапки, бунақанги ҳолатларда иш берувчи ходимни ўша лавозимида ортиқ ушлаб тура олмайди. Хўш, унда нима қилиш керак?

1. Амалдаги Меҳнат кодекси бўйича. Амалдаги МКдан бу саволга аниқ жавоб топиш қийин. Моҳиятан мавжуд вазият тарафларнинг ихтиёрига боғлиқ бўлмайдиган ва ходимнинг ўша лавозимдаги фаолиятига монеълик қиладиган ҳолатга тушади. Эслатиб ўтамиз, тарафларнинг ихтиёрига боғлиқ бўлмаган алоҳида ҳоллар юзага келса, ходим билан тузилган шартнома МК 106-модда билан бекор қилиниши мумкин. Биргина буйруқ билан. Ходимга берилган “допуск” бекор қилинганлиги амалдаги МК 106-моддасининг 6-банди, яъни “қонунда назарда тутилган бошқа ҳоллар”га яқин келиши мумкин. Яъни масалан, “Давлат сирларини сақлаш тўғрисида”ги қонуннинг 6-моддасида “ахборотларни махфийлаштириш, улар билан танишиш учун ижозат бериш тартибини ҳамда шу билан боғлиқ чекловларни, шунингдек давлат сирларидан фойдаланиш тартибини ўзида мужассам этувчи давлат сирларини сақлаш тизимини Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси белгилайди” дейилган. Агар Вазирлар Маҳкамаси юқоридаги қонун билан берилган ваколатдан келиб чиқиб, ўзи белгилаган алоҳида (ёпиқ) қарорда давлат сирлари ва махфий ҳужжатлар бўйича руҳсати бекор қилинган шахс ортиқ бундай лавозимда ишлай олмаслигини кўрсатган бўлса, бу ҳолат айтганимдек, 106-модда 6-бандга яқин келиши мумкин. Иш берувчи бундай ҳолатда “допуск”и бекор бўлган ходимни шу асос билан ишдан бўшатар ҳам. Лекин, вазият барибир низолигича қолаверади. Ишдан бўшатилган ходим “МК 106-модда 6-бандда “қонунда” дейилган, Вазирлар Маҳкамаси қарори қонун эмаску” деб иш берувчи билан судлашиши ҳам мумкин. Хуллас, амалдаги МКда бу масала мавҳум қолдирилган.

2. Янги Меҳнат кодекси бўйича. 2023 йил 30 апрелдан кучга кирадиган Янги МКда эса, айни шу саволга аниқ жавоб берилмоқда. Янги МКнинг 168-моддаси 1-қисми 5-бандига кўра қонунчиликка мувофиқ меҳнатга оид муносабатларни давом эттиришга монелик қиладиган ҳолатлар юзага келганда, жумладан, давлат сирларидан фойдаланиш ҳуқуқи бекор қилинганда ходим билан меҳнат шартномаси тарафларнинг хоҳиш-иродасига боғлиқ бўлмаган ҳолатларга кўра бекор қилинади. Бу энди шу пайтга қадар мавжуд бўлмаган аниқ асос эди.

Фақат бир масала: ходимга берилган “допуск” бекор бўлганда, бирданига меҳнат шартномасини бекор қилиш йўли танланмайди. Янги МКнинг 144-моддаси (1 ва 2-қисмлари)га асосан бундай ҳолатларда иш берувчи ходимга унда мавжуд бўлган бошқа – “допуск” талаб қилинмайдиган бўш ишни таклиф этиши керак.

Агар ходим бундай ишга ўтишни рад қилса, ёки иш берувчида таклиф қилинадиган бошқа бўш иш бўлмаса, ана шунда ходимни янги МК 168-моддаси 1-қисми 5-банди билан ишдан бўшатиш асосли бўлади.

2023-02-21 18:11:15+00:00

Бугун бир ҳамкасбим хафа бўлиб айтиб қолди:

Кеча бир ташкилотга борган эдим, кираверишда ишим тушган масъул ходимни кутиб турибман. Шу пайт бирдан қўриқлаш ходимлари “қочинглар, қочинглар, четга чиқинглар” деб типирчилаб қолди.

Ишонасизми, Туркиядаги охирги воқеаларни кўриб, ер қимирлаятими деб ўйлабман. "Тинчликми, тинчликми, нима бўляпти" десам, "рахбар чиқяпти, четга ўтиб, кўринмай туринглар" деса бўладими, жуда хафа бўлиб кетдим.

P/S: Ҳақиқатдан ҳам, бизда баъзи бир раҳбарлар борки, улар коридорда юрса, бошқа одамлар бу коридорда юрмаслиги керак. Ишхонага кираётганда, ёки кетаётганда ён-атрофда биров кўринмаслиги керак. Мана шундай ўзига ўта бино қўйган раҳбарлар бор. Лекин ишонаманки, улар кўпга бормайди, чунки бундайлар одамларни рози қилиш нима эканлигини хис қилмайди. Турган-битгани қарғиш бўлади бундайларнинг.

2023-02-22 19:21:52+00:00

Олий суд А.Таджиев фойдасига яна бир қарор чиқарди.

Олий суд томонидан ишга тикланиши белгиланган собиқ Сирдарё вилояти молия бошқармаси бошлиғи Абдурауф Таджиев ҳали ҳам ишга тикланмади. Олий суд қарори бу қадар топталмаган ва оёқости қилинмаган бўлса керак.

Ёки Ўзбекистон тарихида бунданда абгорроқ ижро ишлари бўлганмикан? МИБ ҳам, Бош прокуратура ҳам бу саволга жавоб бера олишига ишонмайман.

Бу иш бўйича алоҳида янгилигимиз бор. Куни кеча – 2023 йил 21 февраль куни Олий судда судья Ф.Турсунов раислигида ҳайъат томонидан яна бир суд иши ўтказилди.

Бу судда Олий суд судьялари ўз вақтида ишга тикламаганлиги учун Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодексининг 273-моддасига асосан иш берувчидан А.Таджиев ҳисобига 63 млн. сўмлик пул маблағларини ундириш ҳақида қарор чиқарди.

Яна қўшимча ундириладиган давоми ҳам бор ҳали.

2023-02-23 21:08:04+00:00

ХОДИМ 2 ОЙЛИК ОГОҲЛАНТИРИШ ЎРНИГА КОМПЕНСАЦИЯ ОЛДИ, ЭНДИ НАФАҚА ҲАМ ТЎЛАНАДИМИ?

САВОЛ.

Ассалому алайкум, саволим бор эди? Қискартириш бўйича. Ходимга қискартириш бўйича огохлантириш хати берилди, ходим икки ойлик огоҳлантириш муддатини компенсацияга алмаштириш ҳақида ариза ёзди, раҳбар бунга рози бўлди. Савол, унга нафақа ҳам бериладми?

ЖАВОБ.

Сиз нафақа деганда, ишдан бўшатиш нафақасини назарда тутяпсизда. Ҳа, албатта берилади.

Чунки, амалдаги Меҳнат кодексининг 102-моддасидаги огоҳлантириш муддатини алмаштириш (қўлламаслик) ҳисобига бериладиган компенсация тўлови ва бу Кодекснинг 109-моддасида кўрсатилган ишдан бўшатиш нафақаси бошқа-бошқа тўловлардир.

Амалдаги Меҳнат кодексининг 109-моддаси мазмунига кўра меҳнат шартномаси иш берувчининг ташаббуси билан, жумладан, қисқартириш муносабати билан бекор қилинганида ходимга қўшимча равишда ишдан бўшатиш нафақаси тўланиши шарт.

Ходимнинг меҳнат вазифаларини бажармаганлиги (МК 100-модда иккинчи қисми 3 ва 4-бандлари бўйича) сабабли бекор қилиниши бундан мустасно. Қолган вазиятларда нафақа тўланади.

Тушуниш керакки, ходимга берилган 2 ойлик огоҳлантириш муддатини қисқартириб, унинг ўрнига компенсация тўланиши иш берувчини ишдан бўшатиш нафақасини тўлашдан озод қилмайди.

2023-02-25 18:38:57+00:00

ХАТТО БОЛА ПАРВАРИШЛАШ ТАЪТИЛИДАГИ АЁЛЛАРГА ҲАМ ОГОҲЛАНТИРИШ БЕРИЛЯПТИ.

САВОЛ.

Ассалому алейкум Саидали ака саволим бор эдм. Бизнинг корхонамиз кайта ташкил килиняпти, шу сабабдан корхонамиздаги 100 фоиз ходимларга кискартириш хакидаги огохлантириш хати беришди. Хатто бола парваришида утирган аёлларга хам почта оркали уйларига жунатишди. Огохлантириш хатида шундай жумлалар бор хафтада бир кун иш кидиришнгиз мумкин деб ёзилган. Бу хомиладор ва 3 ёшга тулмаган боласи бор аёлларга хам таалуклими? Корхона кайта ташкил килинса хаммага кискартириш хакидаги огохлантириш хати берилиши тугрими?

ЖАВОБ.

Амалдаги Меҳнат кодексининг 98-моддаси 1-қисмига асосан корхона қайта ташкил этилганда (қўшиб юборилган, бирлаштирилган, бўлиб юборилган, қайта тузилган, ажратилганда) меҳнат муносабатлари ходимнинг розилиги билан давом этаверади.

Яъни, яхшилаб қаралса бу ерда корхона қайта ташкил этилганда меҳнат муносабатлари ходимнинг розилиги билан давом этавериши айтиляпти. Меҳнат шартномаси бекор қилинади дейилмаган бу қоидада.

Лекин, айрим раҳбарлар буни тушунмаяпти, ёки тушунсалар ҳам, бу қоидани нотўғри талқин қиляпти. Яъни, қисқартиришга тушмаган ходимларга ҳам, ҳомиладору-3 ёшга тўлмаган болали аёлларга ҳам пала-партиш огоҳлантириш хатлари бериб чиқмоқда.

Бу албатта яшиликка олиб келмайди, эртага адоғи йўқ низолар ва судлар бошланади, ҳамма муаммо судларнинг бошига келиб тушади, чунки йўқ жойдан ортиқча низолар юзага келтирилмоқда.

Якунда эса қонунбузар иш берувчиларнинг сариқ чақага арзимайдиган буйруқлари бекор қилинади ва минглаб ходимлар ишга тикланади.

Албатта бундан ходимлар билан бир вақтда ташкилот ҳам жабр кўради, ташкилот балони тешилган эски машинадек

10 кунда борадиган манзилга 1 йилда ҳам етолмай юраверади сарсон бўлиб. Ҳуллас, эски ҳаммом, эски тос буёғи.

Афсуски, бизда жойлардаги меҳнат ҳуқуқларини назорат қилувчи органлар вакиллари ҳам шунчаки томошабин бўлишда давом этишмоқда. Аксинча, охирги пайтларда биз ишонган табибларимизнинг ўзлари ҳам бемор деган гап-сўзлар эшитяпмиз.

2023-02-27 11:31:22+00:00

Ҳолат тасдиқланди, муаммо – ҳал...

“Эзгулик” жамияти раиси Абдураҳмон Ташанов ижтимоий тармоқда тушуниш ва бироз писанда билан ёзган ҳолат тасдиғини топди.

Аввал тасаввур ҳосил қилиш учун иш тафсилотлари ҳақида икки оғиз.

Даъвогар К. Эрматова уч нафар жавобгар – М. Абдураимова, А. Мамадалиев ва И. Юсуповга нисбатан фуқаролик ишлари бўйича Андижон туманлараро судига даъво ариза киритиб, улардан қарздорликни ундиришни сўрайди.

Фуқаролик низоси бўйича барча жавобгарлар суд мажлисида даъвони тан олиб, тушунтиришлар берган.

Якунда суд қарори билан бошқача жавобгарлар қатори А. А. Мамадалиевдан даъвогар фойдасига 94 миллион сўм қарз ундириш белгиланади (04.01.2023 й.). Суд қарорига нисбатан тарафларда шикоят йўқ, муаммо ижро жараёнида юзга келган ҳолатда.

Даъвогар судга онлайн шаклда даъво ариза киритар экан, унда (даъво аризада) жавобгарлардан бири А. Мамадалиевнинг яшаш манзилини “Қашқадарё вилояти Нишон тумани Балхия МФЙ”, деб кўрсатади ва асос сифатида ИИБнинг тегишли бўлинмасидан бериладиган ҳужжат (Ф-1) илова қилади. Ваҳоланки, ҳақиқий жавобгар бошқа А. Мамадалиев бўлиб, у Қашқадарёда эмас, Андижоннинг Хонобод шаҳарида истиқомат қилган. Ҳар икки шахснинг адаш экани, уларнинг исми, фамилияси, ҳатто отасининг исми бир хил бўлгани боис яшаш манзилни аниқлашда хатолик юз беради. Натижада (даъво аризадаги маълумотлардан келиб чиқиб), электрон дастурга ҳақиқий жавобгар А. Мамадалиевнинг доимий истиқомат қиладиган жойи “Қашқадарё вилояти, Нишон тумани, Балхия МФЙ” тариқасида нотўғри киритилгани сабаб суд қарори ижро учун (Хонободга эмас) шу манзилга юборилади.

Икки ўртада тушунмовчилик келиб чиқдими? Ҳа. Бунга сабаб суднинг эътиборсизлигими? Инкор этилмайди. Оқибатда Андижонда кўрилган фуқаролик низосидан бу ишлардан мутлақо бехабар ва алоқаси йўқ қашқадарёлик фуқаронинг хотиржамлигини бузилдими? Шубҳасиз.

Юзага келган ҳолат бўйича фуқародан узримиз, бор, албатта. Айни пайтда фуқаролик ишлари бўйича Андижон туманлараро суди томонидан Мажбурий ижро бюроси Қашқадарё вилояти бошқармасига суд қарорини ижросиз қайтариш тўғрисида хат юборилди. Демак, муаммо ҳал.

Бундан ташқари ҳолат юзасидан Андижон вилояти судлари судьялари малака ҳайъти томонидан хизмат текшируви ўтказилмоқда. Натижаси ҳақида қўшимча ахборот берилади.

Судьялар олий кенгаши.

Манбаа

2023-02-27 16:43:54+00:00

МАСТЛИК САБАБ КАСАЛ БЎЛГАН ХОДИМГА “БОЛЬНИЧНЫЙ” ТЎЛАНМАЙДИ!

САВОЛ.

Ассалому-алайкум. Бир ходимимиз ўз машинасида мастлик натижасида автоавария содир қилган ва жароҳатланиб, 20 кун ишга келолмади. Ўтган хафтада касаллик варақаси олиб келиб бизга топширди. Ҳозир унга касаллик нафақасини тўлаб беришимиз керак экан, шунда қанча миқдорда тўланиши ҳақида маълумот берсангиз олдиндан раҳмат.

ЖАВОБ.

Жуда қизиқ савол бу. Қизиқ деганим шуки, ходим автоҳалокат натижасида жароҳатланган ва бунга ундаги мастлик ҳолати сабаб бўлган экан.

❗️Очиқ айтиш керак, амалдаги қонун ҳужжатлари талаблари айни бу масалада ходим томонига ён босмайди.

Адлия вазирлиги томонидан 2002 йил 8 майда 1136-сон билан давлат рўйхатидан ўтказилган “Давлат ижтимоий суғуртаси бўйича нафақалар тайинлаш ва тўлаш тартиби тўғрисида”ги Низомнинг 23-бандига асосан, вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик нафақаси қуйидаги ҳолларда берилмайди:

➖ишдан ёки бошқа вазифалардан бўйин товлаш мақсадида ўз саломатлигига атайлаб зиён етказган ёхуд ўзини касалликка солганда;

➖ гиёҳвандлик ёки мастлик билан боғлиқ ҳаракатлар оқибатида, шунингдек, спиртли ва гиёҳвандлик моддаларини истеъмол қилиш натижасида касалликка чалинганда (жароҳатланганда);

➖ жиноят содир қилиш вақтида жароҳатланганда;

➖ суд қарори асосида мажбурий даволанишга юборилганда (руҳий касаллардан ташқари);

➖ ҳибсда бўлган даврда;

➖ суд-тиббиёт экспертизасидан ўтиш даврида.

❗️Демак, ушбу қоидадан кўриб турибмизки, ходимга ўзи маст ҳолатда бўлганлиги сабабли жароҳат олиб касал бўлган даври учун вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик нафақаси тўланмайди.

2023-02-28 16:58:08+00:00

АТ «Агробанк» ходимларига «Юрист ва кадр» ўқув маркази томонидан сертификатлар топширилди

Бугун, АТ «Агробанк» ходимларни бошқариш соҳасидаги мутахассислари учун сайёр тарзда ташкил этилган навбатдаги ўқув курсларимиз якунига етди. Курс якунида одатдагидек тингловчиларга сертификатлар топширилди.

Ўқув машғулоти давомида иштирокчиларга янги таҳрирдаги Меҳнат кодекси бўйича: меҳнат интизоми, меҳнат интизомини таъминлаш усуллари, рағбатлантириш ва мукофотлаш, улар ўртасидаги асосий фарқлар, хизмат текширувини ўтказиш ва расмийлаштириш тартиби ҳамда интизомий жазолар бўйича жорий қилинган янги тартиблар ва бошқа долзарб мавзулар бўйича тушунтиришлар берилди.

Ушбу курсларга ёзилишни истаганлар қуйидаги телефон рақамларига қўнғироқ қилиши мумкин.

☎️ +99891-122-18-92

      +99890-010-86-15

      +99890-175-76-79

👉@kadr_yurist